بررسی اثر عوامل خاکی و پستی و بلندی بر تغییرات تنوع گونه ای (مطالعه موردی: مرتع ییلاقی سبزکشه در حوزه آبخیز محمدآباد کتول، استان گلستان)

لازمه شناخت و درک مناسب از روابط بین عناصر بوم شناختی و اصول مدیریت صحیح مرتع، مطالعه تنوع گونه های گیاهی است. وجود تنوع گونه ای گیاهی بالاتر در یک اکوسیستم مرتعی نشان دهنده وجود شرایط محیطی مساعد جهت استقرار گونه های متعدد و در نتیجه پایداری جوامع گیاهی آن اکوسیستم هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی مهمترین عوامل موثر بر تغییرات تنوع گونه ای در مرتع ییلاقی سبزکشه واقع در استان گلستان است. در قدم اول، اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی و خاک به ترتیب با روش های تصادفی-سیستماتیک و زیگزاگی در نقاط معرف و تیپیک منطقه ثبت گردید. بعد از جمع آوری اطلاعات، برای تعیین تنوع گونه ای، یکنواختی و غنا به ترتیب از شاخص های شانون واینر، پایلو و شمارش تعداد گونه در واحد سطح در محیط نرم افزار PAST بهره گیری شد. سپس با استفاده از نرم افزار PC-ORD 5، گروه های عمده بوم-شناختی و موثرترین عوامل خاکی و پستی و بلندی بر تغییرات تنوع گونه ای گروه های اکولوژیک به ترتیب با به کارگیری آنالیزهای خوشه بندی و رج بندی (تجزیه مولفه های اصلی) تعیین شد. نتایج نشان داد که شاخصهای تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی اطلاعات ارزشمندی را در ارتباط با پاسخ پوشش گیاهی به تغییرات محیطی ارائه می دهد. به طوری که پارامترهای ارتفاع از سطح دریا، اسیدیته، نیتروژن، فسفر و رس خاک بیشترین نقش را در تغییرات تنوع گونه ای گروه های اکولوژیک منطقه دارند. همچنین الگوی توزیع گونه ها در منطقه مورد مطالعه با توجه به مدل رتبه-فراوانی نشان داد که گونه های گیاهی منطقه مورد مطالعه با مدل توزیع لوگ نرمال مطابقت دارد و نسبتا در شرایط به دور از استرس قرار دارند.