کاربرد تکنیک دیمتل و فرایند تحلیل شبکه ای در اولویت بندی عوامل موثر بر انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار تهران

سرمایه گذاری در بورس مستلزم داشتن اطلاعات کافی است. این اطلاعات شامل شناخت شرکت ها و سهام های مختلف و بررسی عملکرد در طی دوران فعالیت آن ها می باشد و برای دست یافتن به سرمایه گذاری سود آور که هدف هر سرمایه گذاری است، انتخاب بهترین سهام ها نقش مهمی دارد. اما تجزیه و تحلیل این مهم به علت وجود متغیر های فراوان و تاثیر گذار، پیچیدگی کار را دو چندان می کند. در این مقاله، سعی شده است برخی از این عوامل موثر در انتخاب بهینه سبد سهام و اولویت سرمایه گذران را با در نظر گرفتن ارتباط بین عوامل و رتبه بندی آن ها با استفاده از تکنیک های دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه ای شناسایی و بررسی شود.
عوامل در نظر گرفته شده در این مقاله، پس از مرور ادبیات مرتبط و مشاوره با کارشناسان خبره سازمان بورس، شامل معیار های ریسک، منفعت سرمایه ای، قابلیت نقد شوندگی، سود سهام، سهام شناور آزاد، اعتبار اطلاعات سهام، تناسب سهام، نسبت های مالی و روند بازار به عنوان مهمترین معیارها در ترجیح سرمایه گذاران در انتخاب سهام در نظر گرفته شده است. همچنین برای بررسی این معیارها، گزینه های سرمایه گذاری اوراق مشارکت بدون ریسک، سهام صنایع خودرو، صنایع فولاد و صنعت نفت در نظر گرفته شده است. در این مقاله از روش دیمتل جهت ارزیابی و رتبه بندی فاکتور ها با در نظر گرفتن ارتباط داخلی بین آن ها و ترسیم نمودار علت و معلول و از فرآیند تحلیل شبکه ای جهت رتبه بندی نهایی گزینه ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که فاکتورهای ریسک، روند بازار، اعتبار اطلاعات سهام، منفعت سرمایه ای و قابلیت نقدشوندگی در گروه فاکتورهای علت و فاکتورهای سود سهام، سهام شناور آزاد، نسبت های مالی و تناسب سهام در گروه فاکتورهای معلول قرار دارند. رتبه بندی فاکتورها از لحاظ اهمیت و میزان تاثیر در ترجیح سرمایه گذاران در انتخاب سبد سهام به ترتیب ریسک، قابلیت نقدشوندگی، سهام شناور، منفعت سرمایه ای، اعتبار اطلاعات سهام، روند بازار، سود سهام، تناسب سهام و نسبت های مالی می باشد و اولویت ها به ترتیب صنعت نفت، اوراق مشارکت بدون ریسک، صنعت فولاد و در نهایت صنعت خودرو رتبه بندی می باشند.