تحلیلی بر بافت های سنتی و جدید و ارائه شاخص های بومی برنامه ریزی توسعه شهری (مطالعه موردی؛ بافت تاریخی و شهرک امیرکبیر اراک)

هدف این پژوهش بررسی و تحلیل نمونه ای از محلات بافت تاریخی و بافت جدید شهر اراک و تطابق آن با معیارهای شهر ایرانی - اسلامی و رشد هوشمند به منظور دستیابی به شاخص های شهرسازی بومی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل ANP است. جمع آوری داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی با استخراج معیارها و شاخص های مربوطه بوده و اولویت بندی، تدوین چشم انداز و ارائه راهبردها به منظور دستیابی به هدف پژوهش در بافت های موردمطالعه از طریق شاخص های تلفیقی صورت گرفته است. معیارهای استفاده شده در این پژوهش شامل فرایند مدیریت و برنامه ریزی، تراکم شهری، الگوی رشد کالبدی، ترکیب کاربری، انسان محوری، خدمات عمومی، حمل ونقل، ارتباطات، طراحی مناسب خیابان، فضای عمومی و... است. یافته ها و نتایج پژوهش گویای آن است که طراحی فضایی هسته تاریخی اراک برمبنای یک الگوی ایرانی- اسلامی منطبق با اصول طراحی سازگار با محیط زیست، ترکیب کاربری ها، ارتباطات و انسان محوری، و خدمات و فضاهای عمومی مناسب شکل گرفته است، درحالی که محله جدید شهرک امیرکبیر تنها برمبنای نیاز سکونتی- خوابگاهی ساکنین و با لحاظ کردن بخشی از اصول تراکم، حمل ونقل و دسترسی، طراحی شده است. همچنین بر اساس نتایج مدل ANP مشخص گردید که معیارهای اولویت دار تلفیقی- بومی به ترتیب شامل: برنامه ریزی هماهنگ با محیط طبیعی، ترکیب و تنوع کاربری ها، پیاده مداری، توزیع عادلانه کاربری های خدمات اجتماعی - فرهنگی و... از ضروریات برنامه ریزی توسعه شهری هستند.