تحلیل کارکردی نظام نوآوری ایران مبتنی بر مطالعات منتخب

عملکرد نظام نوآوری یکی از مهم ترین مولفه های برنامه ریزی برای شکوفایی اقتصادی، اجتماعی، تامین امنیت و رفاه جامعه است. دستاوردهای اندک در حوزه های نوآوری و اقتصادی، و عدم دستیابی به اهداف علمی کشور، حکایت از وجود چالش هایی در نظام نوآوری ایران دارد. حال آنکه بهبود وضعیت نظام ملی نوآوری ایران، نیازمند سیاست گذاری یکپارچه، همسو و مشخص است. نوعی از سیاست گذاری که بتوان بر اساس آن به تعیین سهم و نرخ مشارکت هر یک از بازیگران این نظام، و راهبردهای کلی پرداخت و بر بهره وری نظام ملی نوآوری افزود. اما حصول این امر مهم، جز در بستر سیاستی واحد، جامع و به دور از تشتت و تضاد سیاستی و فکری پشتیبان آن، ممکن نیست. در این راستا استفاده از معیارها و سنجه های تنظیم گر، تسهیل گر و مبتنی بر پذیرش اجتماع متخصصان این حوزه، حائز اهمیت است تا بتوان بر اساس آن به شناسایی کاستی های فعلی در نظام ملی نوآوری و همچنین ارزیابی سیاست های فعلی این نظام پرداخت و راه را برای سیاست های کاربردی و راهبردی در آینده نیز، بهبود بخشید. در مقاله حاضر با توجه به اهمیت مشخص نمودن سنجه ای معیار و کارکردی، ابتدا با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای به مروری بر ادبیات و مطالعات موجود پیرامون نظام ملی نوآوری پرداخته و پنج سطح کارکردی مبتنی بر رویکرد کارکردی تدوین شد. سپس با کاربست پنج سطح کارکردی به دست آمده که شامل سطوح مدیریت و سیاست گذاری، خلق و اخذ دانش، انتشار دانش، به کارگیری دانش و زیرساخت ها می باشد، به مروری بر کاستی ها و چالش های مطرح شده متخصصان حوزه نوآوری از خلال 16 مقاله داخلی پرداخته و برای هر سطح کارکردی هم از منظر نظری و هم کاربردی و کارکردی، مصادیقی ارائه شده است. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که 159 ضعف و کاستی از منظر متخصصان داخلی در نظام ملی نوآوری ایران قابل بازشناسی است که در قالب 43 شاخص زیرمجموعه 5 سطح کارکردی فوق قرار می گیرد.