ارزیابی ژئوشیمی آلی سازند نایبند (تریاس پسین) در ناحیه پروده طبس، خاور ایران مرکزی

سازند نایبند با سن تریاس پسین (نورین-رتین) به طور گسترده در زیر پهنه طبس در خاور ایران مرکزی رخنمون دارد. این سازند با 1410 متر ستبرا در ناحیه پروده، عمدتا از ماسه سنگ، آهک ماسه ای، مارن، شیل زغال دار (افق های زغال دار) و شیل تیره تشکیل شده است. هدف از این مطالعه، بررسی ژئوشیمی آلی، پتانسیل هیدروکربن زایی، نوع کروژن، بلوغ حرارتی و شناخت شرایط رسوب گذاری سازند نایبند می باشد. 86 نمونه از شیل های زغالی و شیل های تیره برداشت شد و مورد آنالیز راک-اول VI قرار گرفت. نتایج آنالیز ژئوشیمیایی نشان می دهد که مقدار کربن آلی کل در شیل های زغالی بیش از 4 درصد وزنی و در شیل های تیره کم تر از 4 درصد وزنی است. با توجه به شاخص هایی نظیر S1، S2 و S1+S2، سازند نایبند توان ضعیفی برای تولید هیدروکربن دارد. با توجه به مقادیر شاخص هیدروژن، نمونه ها عمدتا گاز زا (شیل های تیره) تا دارای پتانسیل ضعیف تولید (شیل های زغالی) هستند. بررسی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بیش تر کروژن های این سازند در شیل های زغال دار از نوع IV و در شیل های تیره از نوع III و IV هستند. مقادیر انعکاس ویترینیت شیل های زغال دار (84/0-12/1درصد) نشان می دهد که شیل های زغال دار در مرحله بالغ (به دلیل غنی بودن از مواد آلی اکسید شده دارای توان اندک هیدروکربن زایی) قرار گرفته اند. چگونگی توزیع نقاط در نمودار تعیین رخساره آلی بیانگر وجود رخساره های آلی غالب D و CD (شرایط رسوبی شدیدا اکسیدان تا اکسیدان) برای این واحد سنگی است. بر اساس مقادیر شاخص هیدروژن و کربن آلی کل، اکثر نهشته های مورد مطالعه در شرایط افت نسبی سطح آب دریا نهشته شده اند.