بررسی مصرف کود پوشش دار اوره-پلی فنل به عنوان کود دوستدار محیط زیست بر رشد، عملکرد و جذب نیتروژن در ذرت

یکی از راه های چیره شدن بر چالش های زیست محیطی ناشی از کاربرد کود اوره در کشاورزی پایدار، کند رها کردن کود اوره از طریق پوشش دادن آن با متابولیت های گیاهی طبیعی است. ترکیب های فنلی نوعی از متابولیت های گیاهی هستند که می توانند از فعالیت اوره آز و نیترات سازی (نیتریفیکاسیون) جلوگیری کنند. این ترکیب ها می توانند به طور مستقیم تجزیه و فعالیت آنزیم ها و تجزیه کننده های خاک را تحت تاثیر قرار داده و روی سرعت تجزیه و چرخش عناصر غذایی تاثیر بگذارند. گزارش دادند که ترکیب های طبیعی مانند بقایای گیاهی نعنا (Mentha arvensis) و پودر دانه درخت چریش (Azadirachta indica) حاوی ترکیبات فنلی است که می توانند به عنوان ممانعت کننده اوره آز و نیترات سازی عمل کنند. افزون بر این، پلی فنل ها می توانند با تشکیل کمپلکس پروتئین-پلی فنل باعث تغییر قابلیت دسترسی نیتروژن شوند
برای رسیدن به هدف مورد اشاره کود اوره با استفاده از پودر بقایای میوه انار که غنی از پلی فنل است، پوششدار شده و اثرگذاری های آن بر میزان جذب نیتروژن، رشد و عملکرد ذرت رقم سینگل کراس 704، در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شد. آزمایش در سال 1392 در دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران، به صورت گلدانی (در محیط باز) و درون انکوباتور اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح کود نیتروژن (از منبع اوره) به میزان های 100 و200 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (به ترتیب 65 و 130 کیلوگرم بر هکتار) و چهار سطح پودر بقایای میوه انار (غنی از پلی فنل) به میزان های 0(شاهد)، 35، 70 و 100 درصد وزن کود نیتروژن بود. اوره به روش های مرسوم با پودر بقایای میوه انار به میزان های یادشده پوشش دار و مصرف شد. پس از رسیدگی کامل، گیاهان برداشت و صفاتی مانند: عملکرد دانه، وزن ساقه، وزن برگ، وزن ریشه، زیست توده کل و جذب نیتروژن اندازه گیری شد.
نتایج و بحث: نتایج نشان داد که کاربرد کود اوره پوششدار شده به ویژه به میزان 100 درصد وزنی کود اوره، باعث کاهش نیترات سازی به میزان 15% و 23 % به ترتیب در 21 و 35 روز و رهاسازی آن در 65 روز پس از آغاز آزمایش در اتاقک رشد (انکوباتوری) شد. این امر باعث شد که در شرایط گلدانی، این کود از طریق رهایش تدریجی تر نیترات، باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه و زیست توده کل به میزان 3/13 و 3/17 گرم بر گیاه شود. جذب نیتروژن کل نیز در اوره پوششدار شده (تیمار100%)، به میزان 27% افزایش یافت.
نتایج نشان داد که پوششدار کردن کود اوره با پودر بقایای میوه انار غنی از پلی فنل به ویژه به میزان 100 درصد وزنی کود اوره، باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه و زیست توده کل شد. کاربرد کود اوره پوششدار شده با پلی فنل همچنین به طور موثری توانست میزان نیترات خاک را در مراحل اولیه کانی شدن اوره کاهش داده و بر عکس باعث افزایش دسترسی آن در مراحل نهایی آزمایش در اتاقک رشد شود.