ضرورت استاندارد کردن عصاره گیاهان دارویی در تحقیقات و نحوه انجام آن

بیش از 80 درصد از جمعیت جهان برای زندگی سالم به داروها و فرآورده های گیاهی وابسته هستند و همچنین، حدود 80 درصد از تمام مواد دارویی مستقیم یا غیر مستقیم از منابع گیاهی مشتق شده اند. به همین جهت، امروزه مقبولیت عمومی برای استفاده از گیاهان دارویی در تحقیقات علوم پزشکی افزایش یافته است. استفاده به عنوان ماده خام برای تهیه ترکیبات نیمه سنتتیک یا به عنوان مدل برای ساخت ترکیبات سنتتیک جدید یا منبع کشف ترکیبات جدید و نیز استفاده مستقیم در درمان بیماری ها، چهار مزیت گیاهان در طب جدید به شمار می روند.
عصاره های گیاهی به مانند یک ترکیب ساده و خالص عمل نمی کنند چون عوامل بسیاری، دراثر بخشی بیولوژیکی و تکرار پذیر بودن نتایج آن ها دخالت دارند. بدیهی است که عصاره های گیاهی استاندارد شده و حاوی ترکیبات مشخص و با کیفیت ثابت، برای دستیابی به اثرات بالینی ثابت و قابل اعتماد مورد نیاز هستند. استفاده از فن آوری برای تبدیل ترکیبات گیاهی به دارو، با ادغام مناسب تکنیک های علمی مدرن و دانش سنتی برای استاندارد سازی و کنترل کیفیت عصاره ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
کنترل کیفیت و استاندارد سازی عصاره های گیاهی شامل چند مرحله بوده که به ویژه منبع و کیفیت مواد اولیه نقش مهمی در تضمین کیفیت و ثبات اثر آن ها دارد. استانداردسازی یک فرآیند ارزیابی کیفیت و خلوص گیاهان دارویی و عصاره های آن ها است که از طریق سنجش پارامترهای مختلفی مانند شاخص های مورفولوژیکی، میکروسکوپی، فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی حاصل می شود.
امروزه بسیاری از تحقیقات روی عصاره های گیاهان دارویی، بدون استانداردسازی آن ها بر اساس فارماکوپه ها و روش های علمی انجام می شود. در این مقاله، تلاش شده است تا ضرورت استانداردسازی عصاره گیاهان دارویی در تحقیقات و نحوه انجام آن ارائه شود.