آسیب شناسی کیفی توسعه نظام بهره برداری تخصصی کالا در بخش کشاورزی: مورد کشت توتون در استان مازندران

نظام کشت توتون به عنوان یک نظام تولید کالای تخصصی در استان مازندران رایج است و دستاوردهای برای اشتغال، درآمد، و معیشت روستاییان منطقه دارد. از این رو توسعه نظام کشت توتون می تواند به پایداری نظام معیشت روستایی کمک نماید. بررسی وضعیت کشت توتون در این استان در سالهای اخیر گویای این واقعیت است که کشت این محصول با چالش های متعددی روبرو است که موجب کاهش سطح کشت توتون در استان مازندران شده است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل مسایل و مشکلات کشت توتون در استان مازندران و ارایه سازوکارهای مقتضی برای توسعه این نظام تولید انجام شده است. این تحقیق به صورت کیفی و با روش تئوری بنیانی انجام شد. جمع آوری داده ها با کمک مصاحبه کیفی نیمه ساختارمند صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل توتونکاران استان مازنداران و کارشناسان شرکت دخانیات ایران (موسسه آموزشی تحقیقاتی تیرتاش) بود. یک نمونه نمایا به صورت هدفمند انتخاب شد (42n=). داده های گردآوری شده با کدگذاری چند مرحله ای، شامل کدهای باز، کدهای محوری و کدهای گزینشی تحلیل شد. بر این اساس بازدارنده های توسعه کشت توتون در شش طبقه موضوعی شامل اقتصادی، اجتماعی- ارتباطی، فنی- زیرساختی، سازمانی – نهادی، طبیعی – زراعی و پشتیبانی نامساعد و پیشبرنده های توسعه کشت توتون در چهار طبقه موضوعی شامل خدمات حمایتی، سیاستگذاری ها و سازماندهی مناسب، تسهیل دسترسی به عوامل تولید و ملاحظات اجتماعی خلاصه شده است. مفهوم پردازی پیشبرنده ها و بازدارنده های به ترسیم دو الگوی مفهومی نمایا برای توسعه کشت توتون در استان مازندران منجر شده است.