ساختار و تنوع ژنتیکی اردک سیاه کاکل (Aythya fuligula Linnaeus، 1758) با استفاده از ژن میتوکندریایی سیتوکروم ب در منطقه خلیج گرگان

اردک سیاه کاکل یکی از گونه های فراوان و با پراکندگی بالا در جهان، بین مرغابی سانان است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ساختار و تنوع ژنتیکی اردک سیاه کاکل در منطقه خلیج گرگان با استفاده از ژن سیتوکروم ب (Cytochrome b) بود. برای اجرای این پژوهش از 10 قطعه اردک سیاه کاکل که از منطقه خلیج گرگان گرفته شده بوده اند، نمونه برداری انجام شد. تجزیه تحلیل های هاپلوتایپی و نوکلئوتیدی با استفاده از نرم افزارهای MEGA، MrBayes، Arlequin، DNAsp و Network صورت گرفت. به طورکلی، با بررسی 9 قطعه 961 جفت بازی ژن سیتوکروم b اردک سیاه کاکل، 4 هاپلوتایپ مختلف شناسایی شد. تنوع هاپلوتایپی 0/6944، تنوع نوکلئوتیدی 0/00095 محاسبه شد. مقدار Nm یا میزان جریان ژنی بین مناطق نمونه برداری برابر 1/598 بود (0/05>p) که نشان از جریان ژنی بالا و به بیان دیگر فاصله بسیار کم بین جمعیت های این گونه و جمعیت های اروپایی و آسیایی آن است. شاخص راجزر-هارپندینگ، شاخص تاجیما و Fu Fs به ترتیب 0/211 و 0/715 و 1/282- محاسبه شد، هم چنین نمودار توزیع عدم تطابق به صورت تک نمایی رسم شده، که همه آن ها نشان داند تاریخچه جمعیتی نامعین وشبیه به مدل گسترش ناگهانی بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از شبکه هاپلوتایپی و درخت تبارشناختی و همین طور تفاوت اندک ژنتیکی بین جمعیت های بررسی شده، احتمال مهاجرت این پرنده از هردو منطقه اروپا و شرق آسیا به ایران وجود دارد. با در نظر گرفتن نتایج پژوهش حاضر، باید منطقه خلیج گرگان به عنوان یک منطقه مهم و کلیدی شناخته شده و اقدامات مدیریتی و حفاظتی لازم در منطقه صورت گیرد.