خودمانی سازی بازار؛ تهیدستان و سیاست معاش

از دهه هفتاد با عقب نشینی فزاینده دولت از تامین معاش توده ها، تهیدستان مجبور بوده اند مایحتاج ضروری زندگی شان را در بازار رها شده خریداری کنند. این مقاله با تمرکز بر سال های ریاضت اقتصادی در اوایل دهه نود خورشیدی می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که تهیدستان در واکنش به تهاجم گسترده بازار به کدام سیاست یا استراتژی معیشتی متوسل شده اند؟ تحقیق بر پایه نظریه «پیشروی آرام» و به روش کیفی (مردم نگاری) انجام شده است. کانون اصلی مطالعه شهرهای سلطان آباد و اکبر آباد و مناطق مجاور آن در حاشیه پایتخت است. داستان زندگی تهیدستان در سال های اخیر نشان می دهد گروه های حاشیه ای شده برای ادامه بقا به بازاری منعطف تر و دوستانه تر پناه برده اند. خودمانی سازی بازار یا همان ترتیبات غیر رسمی خرید نسیه شیوه ای خاص از تامین کالاهای مصرفی در بازار است که با موقعیت مادی ناامن و شکننده گروه های فاقد امتیاز شهری سازگاری بیشتری دارد. با وجود این، با شدت گرفتن دست درازی بازار به زندگی تهیدستان مجموعه ای از کشمکش ها و مقاومت های روزمره در مناسبات بازار خودمانی بروز کرد. تصاحب آرام اموال و دارایی دکان ها و فروشگاه ها اقدام عملگرایانه تهیدستان برای رهایی از تنگناهای معیشتی بود.