تدوین و پیاده سازی «مجموعه دستورالعمل و ابزارهای ارزشیابی پای بندی دستیاران به اصول حرفه ای» در گروه های آموزشی بالینی تربیت کننده دستیار تخصصی

شورای اعتباربخشی آموزش پزشکی تخصصی و هیات بورد رشته های تخصصی پزشکی آمریکا کسب شش صلاحیت اصلی را برای دستیاران رشته های تخصصی بالینی معین کرده است که یکی از آن ها پای بندی به اصول حرفه ای است(1). بر اساس دستورالعمل اجرایی آزمون های ارتقای دستیاری و گواهینامه تخصصی کشور ایران نیز باید در محاسبه نمرات نهایی ارزیابی درون بخشی این حیطه های شش گانه رعایت گردد(2). موضوع تعهد به اصول حرفه ای مانند بسیاری از جنبه های آموزشی دیگر دوران دستیاری یک فرآیند تکاملی است(3و4). برای گسترش و تعالی تعهد به اصول حرفه ای باید خطاهای رخ داده مشخص شوند و رفتاری که نشان دهنده تعهد به اصول حرفه ای است تقویت گردند(3). به همین دلیل تلاش هایی برای مستند سازی رفتار حرفه ای دستیاران و ارزیابی این رفتار و دخالت دادن آن در تعیین صلاحیت آنان برای کسب گواهی نامه تخصصی، به خصوص در کشورهای توسعه یافته صورت گرفته است(3و5و6).
در کشور ایران نیز مطابق مفاد هفتاد و دومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی30 نمره از 150 نمره ارزیابی درون بخشی سالیانه به رفتار حرفه ای اختصاص یافته و تنها حیطه ای است که کسب حد اقل 70 درصد از نمره آن برای قبولی دستیار در ارزیابی درون بخشی و معرفی وی جهت شرکت در آزمون ارتقای کتبی سالیانه و گواهی نامه ضروری است(2). رییس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در اسفند ماه 92 و اردیبهشت ماه 93 دو جلسه مشورتی با حضور اعضای منتخب هیات علمی دانشکده و با موضوع بررسی راه کارهای حضور موثر دستیاران در محیط های آموزشی درمانی تشکیل دادند که طی آن اکثریت قاطع اعضا ضمن ابراز نگرانی از کم توجهی به موضوع پای بندی دستیاران به اصول حرفه ای بر لزوم توجه بیش تر، عمیق تر و قانون مند به این موضوع تاکید کردند. بر اساس مفاد همان هفتاد و دومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی باید ابزار استاندارد شده ای برای ارزیابی دستیار در این حیطه طراحی می شد(2). با توجه به عدم وجود چنین ابزاری و ناهمگونی و ابهام در شیوه برخورد با عملکرد دستیاران در این حیطه در مراکز مختلف، «مجموعه دستورالعمل و ابزارهای ارزشیابی پای بندی دستیاران به اصول حرفه ای» به منظور پیاده سازی برنامه ای یکسان در این زمینه در سطح مراکز تربیت کننده دستیار تخصصی و با هدف ارتقاء عملکرد دستیاران در حیطه پای بندی به اصول حرفه ای با مشارکت فعال اعضای هیات علمی و نظارت مستقیم ایشان برای نهادینه شدن فرهنگ پای بندی به اصول حرفه ای در سطح سازمانی و همه شئونات نظام آموزش پزشکی و درمانی کشور در راستای بسته اعتلای اخلاق حرفه ای طرح تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی طراحی و تدوین شد. دو هدف اختصاصی این مجموعه:الف. تدوین و پیاده سازی فرایند یکسان و عادلانه برای رسیدگی به گزارش های موردی مربوط به نحوه پای بندی دستیاران به اصول حرفه ای در سطح گروه آموزشی، مرکز آموزشی درمانی، دانشکده و دانشگاه به منظور:الف-1. ارائه بازخورد و تعیین برنامه اصلاح عملکرد با مشارکت خود دستیار
الف-2. تعیین نمره متناسب با رفتار گزارش شده
الف-3. تعیین سایر اقدامات آگاهی بخش (تنبیهی) متناسب با رفتار گزارش شده
ب. تدوین و پیاده سازی فرایند ارزیابی دوره ای دستیاران در حیطه پای بندی به اصول حرفه ای با استفاده از روش های ارزیابی مناسب و یکسان به منظور اصلاح کلی عملکرد دستیاران و تعیین نمره نهایی پای بندی به اصول حرفه ای برای محاسبه در نمره ارزیابی درون بخشی سالیانه و تعیین احراز صلاحیت شرکت در آزمون کتبی ارتقای سالیانه و گواهی نامه بیش تر ارزیابی های مربوط به پای بندی به اصول حرفه ای در طول دوره دستیاری باید به صورت تکوینی و با رویکرد اصلاح عملکردها صورت گیرد(3). با توجه به ویژگی های دو ابزار « گزارش رویدادهای حساس (Critical Incidents)» و « ارزیابی پای بندی به اصول حرفه ای کوتاه مدت (Professionalism Mini- Evaluation Exercise(P- MEX))» در طراحی فرایندهای حاضر استفاده از این دو ابزار مورد توجه قرار گرفت(3و5و6).