کارایی انتخاب مستقیم و غیر مستقیم برای بهبود عملکرد دانه در گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

برای بهبود صفت پیچیده ای مانند عملکرد، یکی از موثرترین روش ها در گزینش ژنوتیپ های مطلوب، استفاده از شاخص-های انتخاب می باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارایی روش های مختلف انتخاب، 83 ژنوتیپ خارجی به همراه 17 ژنوتیپ داخلی گلرنگ در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، به صورت طرح لاتیس ساده 10×10 در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص های انتخاب اسمیت- هیزل و پسک- بیکر بر اساس صفات تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه و همچنین پاسخ های مستقیم و همبسته این صفات به همراه عملکرد دانه محاسبه شدند. کارایی انتخاب برای بهبود عملکرد دانه از طریق انتخاب برای صفت تعداد طبق در بوته بیشترین مقدار بود، بنابراین صفت تعداد طبق در بوته می تواند به عنوان یک معیار انتخاب مناسب جهت بهبود عملکرد دانه مد نظر قرار گیرد. با توجه به مقادیر بالای همبستگی سه شاخص محاسبه شده با عملکرد دانه و همچنین بالا بودن تخمین های کارایی انتخاب غیرمستقیم از طریق این شاخص ها نسبت به انتخاب مستقیم برای عملکرد دانه، استفاده از این شاخص ها می تواند جهت بهبود عملکرد موثر باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که راندمان شاخص اسمیت- هیزل برای بهبود هم زمان صفات تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه از شاخص پسک- بیکر بیشتر بود بنابراین پیشنهاد می شود این شاخص برای بهبود همزمان صفات استفاده گردد.