کاربرد موازی و معکوس هفت سفر سندباد در شعر سیاب

حضور سلطه جویانه استعمار و ایادی آن در قرن بیستم از حیث اقتصادی، فرهنگی، نظامی و... در ممالک مختلف دنیا مخصوصا بلاد عربی؛ علما، ادبا، شاعران و روشنفکران این مناطق را برآن داشت که برای مبارزه علیه استعمار و آگاه سازی مردم به موثرترین شیوه تلاش کنند. استفاده از اسطوره های کهن یکی از راه هایی است که اکثر شاعران معاصر عرب از جمله بدر شاکر السیاب برای رسیدن به هدف سیاسی مورد اشاره، در آن گام نهادند. این شاعر عراقی در اشعارش علاوه بر کاربرد موازی و مطابق با خط سیر اسطوره، به هنجار گریزی و کاربرد معکوس و خلاف جهت حرکت اسطوره، به صورت ابتکاری دست زده است. بدین جهت این پژوهش با انتخاب تعدادی از سروده های سیاب با روش توصیفی _ تحلیلی به موشکافی هنجارگریزی سیاب و کاربرد موازی و معکوس اسطوره سندباد در هر هفت سفر او و دلایل و انگیزه های او در هنجارگریزی پرداخته است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در تمام این سروده ها سندباد نماد خود شاعراست و برای رهایی از چنگال بیماری و در جست وجوی درمان، راه کشورهای متعدد در پیش می گیرد، اما برخلاف داستان سندباد و سفرهای موفقیت آمیز و شگفت انگیزش، در سروده های سیاب هیچ نشانه ای از بهبودی فردی، اجتماعی و سیاسی که نوعی پیروزی تلقی می گردد، پیدا نیست و تلاش های سیاب برای اصلاح امور شکستی تلخ درپی دارد. در واقع هر مسافرتی برخلاف خط سیر داستان هزار ویک شب زمینه را برای شکستی تلخ فراهم می کند.