گونه شناسی پاسخ ها و اجابت درخواست ها در نهج البلاغه

عقل و تفکر وجه بارز امتیاز انسان است. گوهر عقل با پرسش گری بارور می شود. از این رو در آموزه های اسلامی در روند معرفت افزایی انسان، روحیه کنجکاوی و پرسش گری او مورد تشویق قرار گرفته است. مفهوم عباراتی نظیر: «سل تفقها و لا تسال تعنتا» و «سلونی قبل ان تفقدونی» در نهج البلاغه، از یک سو بیانگر ضرورت پرسش گری در کنار انگیزه سوال وی است و از سوی دیگر پاسخ گویی شایسته به پرسش ها را مورد تاکید قرار داده است. این پژوهش، نحوه و گونه های پاسخ امام× را معطوف به ارتقاء جایگاه انسانی و در راستای تربیت وی برای نیل به مراتب کمال می داند و در یک نگاه کلی مواجهه امام× را در چنین مواردی، پاسخ به حس کنجکاوی برخاسته از فطرت آدمی پرسش گران و به رسمیت شناختن خصوصیت حق طلبی آدمیان می داند. در نظر داشتن مولفه هایی نظیر ویژگی های شخصیتی پرسش گر و فضای پرسش و باورهای حاکم بر آن و موضوع مورد سوال، امام× را بر آن داشته تا گاهی به سوال ها، پاسخی شفاف بدهد و زمانی بنا به مصالحی از پاسخ گویی امتناع ورزد، همان گونه که گاهی پاسخ ها اجمالی و زمانی تفصیلی و همراه با تحلیل، اقناع و اتمام حجت و روشنگری است.