تبیین تاثیر کارکرد گمرک در کنترل قاچاق کالا، مواد مخدر و روان گردان ها (موردمطالعه: گمرک مرزهای تمرچین، سرو، بازرگان)

معضلات اقتصادی و اجتماعی و حتی امنیتی امروز در مناطق مرزی، که سبب شده اند زمینه های مناسبی جهت ایجاد اشتغال سالم و پایدار ایجاد نگردد، مربوط به سودآوری بالای قاچاق کالا، مواد مخدر و روان گردان ها می باشد. از سوی دیگر نبود بستر مناسب اشتغال و فعالیت سالم در مناطق مرزی موجب شده ساکنین این نواحی به فعالیت های غیرقانونی همچون قاچاق روی بیاورند. استان آذربایجان غربی دروازه ورود به اروپا، کشورهای عربی و بالعکس بوده و به جهت همسایگی با سه کشور، به عنوان یکی از محدود مناطق مهم در سطح کشور، مورد طمع مافیای قاچاق کالا، مواد مخدر و روان گردان ها قرارگرفته است که در این راستا نقش دستگاه های دخیل ازجمله گمرک، در کنترل حجم ها این اقلام و مواد بیشتر از پیش احساس می شود. تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر قاچاق کالا، مواد مخدر و روان گردان از مرزهای استان آذربایجان غربی پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیل، به لحاظ شیوه انجام پیمایشی و ازنظر هدف، از نوع پژوهش های کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان گمرک استان آ. غربی (تمرچین، سرو، بازرگان)، شاغلین بازارچه های مرزی، پلیس اطلاعات و امنیت عمومی (گذرنامه)، فرماندهی مرزبانی استان آ. غربی و رانندگان ترانزیتی می باشند که 312 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته تحقیق مشتمل بر 28 مولفه و چهار گویه ای تحقیق را تکمیل نمودند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Spss و آزمون های آماری کااسکور و فریدمن استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد کلیه ابعاد چهارگانه مربوط به پرسشنامه تحقیق (تجهیز گمرک به ابزار و فناوری، اشرافیت اطلاعاتی کارکنان گمرک، نتایج پرونده های متشکله قاچاق کالا و قوانین و اختیارات گمرک) در جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر تاثیرگذار بوده و با توجه به نتایج آزمون فریدمن، بیشترین تاثیر مربوط به تجهیز گمرک به ابزار و فناوری و کمترین تاثیر مربوط به نتایج پرونده های متشکله در جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر می باشد. نتایج حاصله بیانگر وجود بحرانی جدی در منطقه بوده که در پایان پیشنهادهایی در جهت بهبود وضعیت موجود ارائه گردیده است.