تحلیل کارایی و بهره وری طرح های کلان انرژی و محیط زیست با استفاده از روش های تحلیل پوششی داده ها (DEA)

طرح های ملی و بین المللی مرتبط با مباحث انرژی و محیط زیست معمولا به منظور ارائه راهکارهایی موثر برای صرفه جویی در مصرف منابع و همچنین کاهش میزان آلاینده ها اجرا می شوند. در این راستا یکی از موارد با اهمیت، حفظ سطح تولید ناخالص داخلی و جلوگیری از اتلاف بهره وری می باشد. در این تحقیق، با استفاده از تکنیک های ورودی تحلیل پوششی داده ها و همچنین با در نظر گرفتن خروجی نامطلوب در مدل های کارایی پیشنهادی، در دو طرح بزرگ محیط زیستی اجرا شده در ایران، بهره وری و امکان کاهش مصرف از منابع مورد بررسی قرار گرفته و مولفه های شاخص بهره وری مالمکوئیست، مشتمل بر مقادیر خالص فنی، مقیاس و فن آوری کارایی محاسبه شده است. به طوریکه در این تحقیق با بررسی های انجام شده بر روی طرح هدفمندی یارانه های انرژی ایران و با توجه به میزان آلاینده CO2 ناشی از مصرف سوخت های فرآورده های عمده نفتی و گاز طبیعی، رشد بهره وری محیط زیستی از جنبه فنی حدود 56/7 درصد محاسبه شده است. در صورتیکه از جنبه بررسی های فن آوری حدود 58/11 درصد با کاهش روبرو بوده است. نتایج نشان می دهد که بدون کاهش در میزان تولیدات و خدمات، امکان کاهش در میزان مصرف انواع سوخت و در نتیجه کاهش در میزان آلاینده هایی نظیر CO2 ناشی از مصرف میسر نمی باشد. نتایج تحقیق بهره وری بر روی طرح تصفیه فاضلاب کلانشهر تهران، میزان بهبود از نظر فنی به حدود 80/1 درصد را نشان می دهد. همچنین استفاده از طرح ها و فن آوری های جدید، حدود 32/12 درصد سبب بهبود از نظر فن آوری به همراه داشته است. نتایج نشان می دهد که بدون کاهش در تولیدات و خدمات مربوط به کلانشهر تهران، امکان صرفه جویی در برداشت از منابع آب تنها به میزان 2/2 درصد امکان پذیر می باشد.