بررسی تغییرات فرهنگی دامنه های غربی الوند از دوره مس و سنگ تا پایان عصر آهن بر اساس نتایج بررسی باستان شناختی دشت میان کوهی تویسرکان

بررسی و شناسایی باستان شناختی به روش های گسترده یا فشرده، از رایج ترین روش های کاربردی برای شناخت آثار، تغییرات فرهنگی و زیست بوم فرهنگی است؛ بررسی و شناسایی دشت ها، دره ها و مناطق مختلف، قطعا نتایجی را دربر دارند که در کنار یکدیگر می تواند اطلاعات جامع و کاملی از چگونگی حضور و برهمکنش جوامع باستانی ارائه دهد. دشت های دامنه های مختلف رشته کوه الوند و به طور اخص، دشت مرتفع میان کوهی تویسرکان از جمله مهم ترین مناطق شرق زاگرس مرکزی است که همواره موردتوجه جوامع مختلف انسانی بوده و از پتانسیل بالایی جهت مکان گزینی زیستگاه ها و استقرارگاه های جوامع اولیه برخوردار بوده است. در زمستان 1391، در راستای اجرای طرح پژوهشی «بررسی، شناسایی، مستندسازی تکمیلی و ثبت آثار باستانی شهرستان تویسرکان»، با هدف شناسایی و ثبت محوطه های باستانی و آثار تاریخی واجد شرایط، این منطقه به صورت فشرده (پیمایشی) مورد بررسی باستان شناختی قرار گرفت. برآیند عملیات بررسی، شناسایی 44 محوطه از دوران مس وسنگ تا ادوار متاخر اسلامی بود. در این میان، از 3 محوطه آثار دوره مس وسنگ، در 4 محوطه آثار دوره مفرغ و تنها از 2 محوطه آثار عصر آهن شناسایی شد. دوره مس وسنگ این منطقه با سفال های شاخص نوع دالما، ظروف پایه دار منقوش موسوم به BOB؛ عصر مفرغ با سفال یانیقی و عصر آهن نیز با سفال های نوع نخودی و خاکستری مورد مطالعه قرار می گیرند. پژوهش پیش رو به مطالعه و تحلیل الگوی پراکنش و توزیع مکانی استقرارهای انسانی در دوره های مس سنگی تا آهن، برآورد سلسله مراتب مکان های باستانی و ارتباط فضایی آنها در کرانه غربی رشته کوه الوند با یکدیگر و مناطق فرهنگی همجوار می پردازد.