شواهد اختلاطی بودن منشا چشمه های آهکی آب اسک (جنوب شرق آتشفشان دماوند) بر اساس مطالعات ایزوتوپی نهشته های کربناته، ژئوشیمی آب و دورسنجی

در دامنه های جنوب شرقی آتشفشان دماوند (85 کیلومتری شرق تهران واقع در پهنه البرز مرکزی) در منطقه آب اسک، چندین چشمه آهکی تراورتن ساز وجود دارد. به منظور تعیین منشا عمقی آب این چشمه ها بر اساس منشا گاز CO2، از داده های ایزوتوپی کربن و اکسیژن نهشته های کربناته و همچنین داده های ژئوشیمی آبی استفاده گردید. آنالیزهای ایزوتوپی نشان می دهند که با دور شدن از چشمه ها، تراورتن ها از δ13C و δ18O غنی شدگی نشان می دهند. بر اساس مقادیر δ13C(CO2) اولیه، سیال رسوب دهنده نهشته ها یک سیال هیدروترمال متاسوماتیسم کننده بوده است. با توجه به روند خطی مشاهده شده بین مقادیر δ13C - δ18O در تراورتن های منطقه، احتمالا این سیال با آب هایی با منشا متفاوت اختلاط پیدا کرده است. بر اساس نتایج ایزوتوپی منشا گاز CO2 این چشمه ها، دریایی- گوشته ای تشخیص داده شده، همان طور که نتایج بررسی داده های شیمیایی بر روی آب های چشمه های آب اسک، موید وجود یک منشا عمیق برای آب های این منطقه است. بر اساس مطالعات دورسنجی صورت گرفته، هم راستا بودن روند کشیدگی و ظهور تراورتن های شناسایی شده با روند خطواره های گسلی بررسی شده در صحرا و همچنین آبراهه ها، حاکی از تاثیر قوی آبخوان های سطحی در سیستم زهکشی درونی زایش نهشته های کربناته در این منطقه می باشد. در نهایت بر اساس مطالعات ژئوشیمی آب و ایزوتوپی رسوبات، شرکت هر دو منشا آب های سطحی و آب هایی با منشا عمقی، برای منشا آب چشمه های این ناحیه معرفی می گردد.