ارزیابی ژنگانی اندازه موثر جمعیت برخی از نژادهای گوسفند ایرانی با استفاده از اطلاعات عدم تعادل پیوستگی

هدف از این تحقیق برآورد اندازه موثر (Ne) برخی از نژادهای گوسفند ایرانی با استفاده از اطلاعات نشانگرهای SNP در سطح ژنگان (ژنوم) بود. به این منظور از اطلاعات ژنگانی مجموع 217 نمونه حیوان شامل 45، 37، 34، 35، 45 و 11 نمونه به ترتیب از نژادهای زل، افشاری، مغانی، قزل، لری بختیاری و یک نژاد گوسفند وحشی ایرانی که با استفاده از آرایه های Illumina OvineSNP50K Beadchip تعیین ژنوتیپ شده اند، استفاده شد. این تحقیق با همکاری پروژه Sheep HapMap انجام شد. اندازه موثر با استفاده از اطلاعات نداشتن تعادل پیوستگی (لینکاژی) در طی 4 تا 3500 نسل پیش محاسبه شد. نتایج تجزیه مولفه های واریانس (PCA) نشان داد که همه نژادها با استفاده از دو مولفه اول از همدیگر مجزا می شوند. میانگین ناخالصی (هتروزیگوسیته) مورد انتظار و مشاهده شده در نژادهای مختلف به ترتیب در دامنه 37/0-36/0 و 43/0-37/0 به دست آمد. نتایج به دست آمده از محاسبه اندازه موثر در نژادهای مختلف، نشان دهنده روند کاهش تدریجی Ne در طی 3500 سال گذشته تاکنون با یک شیب کاهشی زیاد در حدود 550 نسل پیش برای همه نژادها بود. اندازه Ne در نسل های حاضر (4 نسل قبل) در نژادهای گوسفند ایرانی در دامنه 89-9 راس بود. بیشترین Ne در نژاد زل (89 راس) و کمترین در نژادهای افشاری (44 راس) و نژاد وحشی گوسفند (9 راس) مشاهده شد. درمجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که باوجود تنوع ژنتیکی مناسب در این جمعیت ها، اندازه موثر آن ها به ویژه در نژاد گوسفند افشاری و نژاد وحشی در طی نسل های اخیر به شدت کاهش یافته است و طراحی برنامه های مناسب برای حفاظت از حیوانات خالص باقی مانده این نژادهای بومی ضروری است.