شناسائی مکان های ژنی مرتبط با صفات زراعی و فیزیولوژیکی تحت شرایط نرمال و تنش شوری در جو

تنش شوری یکی از مهم ترین تنش های غیر زنده می باشد که تولید جو را در کل دنیا به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. پیچیدگی فیزیولوژیکی و ژنتیکی تحمل شوری سبب کند شدن ایجاد ارقام متحمل به شوری شده است. به منظور مکان یابی QTLهای مرتبط با صفات زراعی و فیزیولوژیکی، 149 لاین هاپلوئید مضاعف حاصل از تلاقی یک رقم استرالیایی (Clipper: حساس به شوری) و یک توده بومی الجزایر (Sahara3771: متحمل به شوری) تحت شرایط تنش شوری طبیعی مزرعه ایستگاه یزد (با EC خاک 12-10 و آب 10-9 دسی زیمنس بر متر) و شرایط نرمال مزرعه ایستگاه کرج (با EC خاک و آب در حدود 5/2-2 دسی زیمنس بر متر) مورد بررسی قرار گرفتند. بین والدین و لاین های هاپلوئید مضاعف از لحاظ صفات تعداد روز تا گل دهی، محتوی نسبی آب، محتوی کلروفیل، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد روز تا رسیدگی کامل، بیوماس، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، محتوی سدیم و پتاسیم و نسبت پتاسیم بر سدیم تفاوت های معنی دار وجود داشت. تجزیه QTL بر اساس روش مکان یابی فاصله ای مرکب و با استفاده از یک نقشه ژنتیکی مشتمل بر 517 نشانگر، که به صورت یکنواخت روی کروموزوم های جو پراکنده شده و 1502 سانتی مورگان از ژنوم جو را پوشش داده بودند، انجام پذیرفت. در مجموع 72 QTL برای صفات مورد مطاله شناسایی شد که 40 QTL مربوط به محیط نرمال و 32 QTL مربوط به محیط شور بود. تغییرات فنوتیپی توجیه شده توسط این QTLها از 7/2 تا 8/61 درصد متغیر بود. یک QTL بزرگ اثر روی کروموزوم 2H و نزدیک نشانگر Vrs1 مشاهده شد. این QTL بر صفات بیوماس، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه تاثیر داشته و می تواند در برنامه های به نژادی جو برای افزایش تحمل به شوری با استفاده از گزینش به کمک نشانگر مورد استفاده قرار گیرد. تعدادی QTL پایدار نیز برای صفات ارتفاع بوته، بیوماس، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه شناسائی شدند که می توانند در برنامه های به نژادی جو برای افزایش تحمل به شوری مورد استفاده واقع شوند.