پژوهشی در تفسیر قضا و قدر و بداء در نظام فلسفی میرداماد

تفسیر قضا و قدر الهی، اقسام قضا و قدر، صفت ذاتی یا فعلی بودن آنها و ارتباط قضا و قدر با مسئله «بداء» همواره از مسائل مطرح بوده و ارتباط آن از یک‏سو، با مسائل حوزه خداشناسی، و از سوی دیگر، با مسائل حوزه انسان‏شناسی، بر ظرافت آن افزوده است. در نظام فلسفی میرداماد، تفسیر نسبتا جامعی برای قضا و قدر ارائه شده است. قضا و قدر در اندیشه میرداماد دارای دو قسم علمی و عینی است. «قضای علمی»، علم الهی به اشیاست، از آن حیث که علت ایجاد آنهاست، به نحو جمعی و وحدانی و اجمالی. «قضای عینی» وجود عینی موجودات در عالم دهر است. «قدر علمی» علم الهی به اشیاست، از این حیث که علت ایجاد آنهاست، به نحو تفصیلی و متکثر و تدریجی. «قدر عینی» وجود خارجی حوادث و کائنات در ظرف عالم ماده است. این نوشتار با هدف تفسیر قضا و قدر در اندیشه میرداماد، با روش توصیفی تحلیلی، این مسئله و ارتباط آن با مسئله بداء را تبیین کرده است.