مهدویت در اشعار دوره مشروطه

دوره قاجاریه یکی از اعصار طلایی شعر مذهبی _ آیینی است. تعدد شاعران آیینی، آفرینش منظومه های مذهبی و پیدایش شاعرانی که منحصرا با موضوع ولایی سخن گفته اند، قابل توجه است. در دوران مشروطه نیز این جریان ادامه دارد و در دیوان بسیاری از شاعران این دوره، اشعاری در مدح و رثای پیامبر (ص) و اهل بیت ایشان، به ویژه اشعاری درباره امام حسین (ع) و واقعه عاشورا، مدح و مرثیه امام رضا (ع) و نیز در مدح امام زمان، دیده می شود. شاعرانی که اشعار مهدوی سروده اند بسیارند، معروف ترین آنان عبارتند از ملک الشعرا بهار، صغیر اصفهانی، فواد کرمانی، مفتقر و میرزا یحیی اصفهانی. در این مقاله به معرفی این افراد و نقد اشعار مهدوی آنان می پردازیم. سوالی که مطرح می شود این است که تاثیرپذیری شاعران آیینی از وقایع مشروطه و بازتاب باورهای دینی و ولایی در اشعار مهدوی آنان چگونه است؟ برای پاسخ به این سوال، تحلیل محتوا که عبارت است از برجسته ساختن محورها یا خطوط اصلی اشعار، بهترین روش است. از موارد تاثیرپذیری شاعران از انقلاب مشروطه می توان مواردی چون مبارزه با خرافات مذهبی، نزاع دینی و تقابل دین و پیشرفت را نام برد. همچنین تمام شاعران آیینی سرای این دوره عقاید دینی خود را با صراحت در اشعارشان بیان کرده و از تولی به خاندان عصمت و طهارت سروده اند.