ایجاد یک روش نوین آزمایشگاهی الایزا توبی (ToBi Assay) برای تعیین پوتنسی واکسن بومی توکسوییدی کزاز درایران

یکی از کاربردهای اصلی استفاده از حیوانات آزمایشگاهی به روش in vivo در مراکز تولید واکسن در تست های کنترل کیفی (کارائی: Potency) است که اخیرا به دلیل مشکلات خاص در استفاده از حیوانات آزمایشگاهی جایگزینی این آزمون به روش in vitro ارائه شده است. تست مهار سازی اتصال توکسین (Toxin Binding Inhibition - ToBi ) یکی از این روش ها است که بر مبنای مهار اتصال توکسین به آنتی توکسین متصل به پلیت الایزا است. از اهداف اصلی در این پژوهش بررسی روش فوق برای تعیین کارایی توکسوئید کزاز و مقایسه آن با آزمون خنثی سازی سرم (Serum Neutralization Test، SN) است. جایگزین نمودن استفاده از آزمون الایزا (in vitro) بجای استفاده از آزمون های چالش challenge و یا آزمون خنثی سازی سرم (SN) در کنترل کیفی واکسن کزاز، و جایگزینی این روش به عنوان یک روش استاندارد و پیشنهاد شده توسط کمیسیون اروپایی فارماکوپه و WHO، از اهداف مهم پژوهش حاضر است.
در این روش گروهی از موش های آزمایشگاهی نژاد (NIH) را بوسیله رقت های مناسب از واکسن تولید موسسه رازی و واکسن مرجع توکسوئید کزاز (NIBSC) ایمن نموده و پس از خون گیری و جداسازی سرم، عیار واکسن (کارایی) به روش الایزا (in vitro) سنجیده شد. برای انجام آزمون خنثی سازی سرم (SN) نیز خوکچه های هندی را با نیمی از دز مورد استفاده در مطالعات انسانی ایمن نموده و جهت انجام تست ToBi رقت های مختلف از سرم تهیه شد که با مقادیر متفاوتی از توکسین کزاز مجاور گردید. مخلوط حاصل پس از طی دوره نگهداری در گرمخانه 37 درجه سلسیوس، در پلیت الایزا کد شده وبا آنتی تتانوس ایمونوگلوبینHorse anti tetanus IgG) ( اسبی منتقل ،با افزودن Anti T IgG، نشاندار شده با HRP، میزان توکسین آزاد سنجیده شد.
نتایج بدست آمده از روش مهار سازی اتصال توکسین (ToBi) با روش SN مقایسه گردیدند. دامنه نتایج عیار توکسوئید کزاز از IU/ml 8/1-3/5 متغیر بودند. با استفاده ازروش آزمون آماری Parallel line analysis این نتایج اختلاف معنی داری را نشان ندادند (05/0p<).
نتایج حاصل نشان داد که استفاده از این روش امکان ارزیابی واکسن های با عیار پائین راهم ممکن می سازد. در نتیجه می توان این روش را نسبت به آزمون های معمول مانند خنثی سازی سرم و آزمون چلنج واکسن (Challenge Test) دارای مزایای بیشتری از جمله کاهش استفاده از حیوانات آزمایشگاهی، ملاحظات اخلاقی و صرفه جوئی در زمان و هزینه دانست.