بررسی تطبیقی داستان «مردگان» جیمز جویس با فیلم اقتباسی پله آخر علی مصفا

امروزه ادبیات تطبیقی جایگاه و اهمیت والایی در بین شاخه های مختلف نقد ادبی دارد. از آنجا که مطالعات اقتباس نیز در زمره مطالعات تطبیقی به شمار می آید، در این مقاله با بررسی تطبیقی یک فیلم اقتباسی و متن مبدا آن به یکی از حوزه های پژوهشی در زمینه ادبیات تطبیقی می پردازیم که کمتر به آن توجه شده است. پله آخر (1392)، به کارگردانی و نویسندگی علی مصفا، یکی از جدیدترین آثار اقتباسی ایرانی و برگرفته از داستان کوتاه «مردگان» (1914)، اثر جیمز جویس (1882-1941)، نویسنده شهیر ایرلندی است. با استفاده از نظریه اقتباس لیندا هاچن، دلایل انتخاب داستان «مردگان» توسط مصفا، دیدگاه مخاطبان ایرانی آن و بافت های فرهنگی دو اثر را بررسی می کنیم. علاوه بر این، به تفسیر تغییرات صورت گرفته در فیلم اقتباسی و مطالعه تطبیقی این تغییرات در بازپردازی موقعیت ها و نمادها نیز خواهیم پرداخت. با تحلیل عناصر فیلم، مانند شخصیت پردازی و چیدمان، و همچنین با بررسی بافت مقصد و مخاطبان و نیز کارنامه هنری عوامل فیلم، به نظر می رسد که در پله آخر تلاش فراوانی برای بومی سازی داستان جویس صورت پذیرفته است.