صحت سنجی روش های تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و رگرسیون چند متغیره (MR) در پهنه بندی زمین لغزش (مطالعه موردی: حوزه آبخیر ولی عصر استان اردبیل)

ارائه راه‏کارهای مفید برای پیشگیری و کاهش خسار ت های ناشی از زمین لغزش امری اجتناب‏ناپذیر است. از جمله این راه‏کارها، پیش‏بینی و پهنه‏بندی مناطق مستعد وقوع این حرکات است. بر همین اساس پژوهش حاضر به مقایسه و ارزیابی صحت دو روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و رگرسیون چند متغیره (MR) در پهنه‏بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز ولی‏عصر با مساحت 198 کیلومتر مربع واقع در استان اردبیل پرداخت. شش عامل جهت جغرافیایی، شیب، ارتفاع، سنگ‏شناسی، کاربری اراضی و فاصله از رودخانه به‏عنوان مهم‏ترین عوامل موثر در وقوع زمین لغزش‏های منطقه شناخته شدند. در گام بعدی نقشه های پهنه‏بندی خطر زمین لغزش با هر دو روش AHP و MR در پنج طبقه تهیه شد. در نهایت، به‏منظور صحت‏سنجی دو روش استفاده شده، نقشه های تهیه شده با شاخص‏های نسبت تراکم (Dr) و شاخص مجموع کیفیت (Qs) مقایسه و ارزیابی شدند. نتایج نشان داد عوامل فاصله از رودخانه، جهت، شیب، کاربری اراضی، سنگ‏شناسی و ارتفاع به ترتیب با مقادیر 426/0، 173/0، 145/0، 134/0، 089/0 و 033/0 در روش تحلیل سلسله مراتبی و 531/0، 109/0، 344/0، 273/0، 123/0 و 061/0 در روش رگرسیون چند متغیره وزن‏دهی شدند. مقدار شاخص‏ نسبت تراکم و شاخص مجموع کیفیت به‏ترتیب، 51/5 و 44/0 برای روش‏ تحلیل سلسله مراتبی و 45/6 و 72/0 برای روش رگرسیون چند متغیره برآورد شد که نشان داد روش رگرسیون چند متغیره با میزان 28 درصد مغایرت با واقعیت صحت بیشتری نسبت به روش تحلیل سلسله مراتبی با 56 درصد مغایرت با واقعیت برای پهنه‏بندی خطر زمین لغزش در منطقه مطالعه شده دارد.