ارائه مدل ریاضی پیش بینی ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

در این مقاله پنج مدل مهم پیش بینی ورشکستگی را مطالعه و از میان متغیرهای پنج مدل، مدل بازطراحی شده پیش بینی ورشکستگی را ارائه می کنیم که دربرگیرنده هشت متغیر می باشد. مساله اصلی در این تحقیق این است که با بررسی و تحلیل صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بتوانیم مدلی برای پیش بینی ورشکستگی شرکت ها ارائه نماییم. به منظور طراحی مدل، از اطلاعات دو گروه از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده می کنیم، گروه اول شرکت های غیر ورشکسته و گروه دوم شرکت های ورشکسته می باشد. به منظور طراحی مدل از هشت نسبت مالی شامل نسبت های: سود قبل از بهره و مالیات بر کل دارایی ها، سرمایه در گردش بر کل دارایی ها، مجموع بدهی ها بر ارزش بازار کل دارایی ها، ضریب بتای سهام، لگاریتم قیمت (بسته شده از سال مالی گذشته)، عامل تنوع بخشی، بازده سالانه تجمعی و ارزش وزنی شاخص بورس تهران و تغییرات درآمد خالص استفاده شده است. قلمرو زمانی تحقیق را داده های صورت های مالی شرکت های بورسی طی سال های 83 تا 93 تشکیل می دهد. نتایج آزمون در ارتباط با توانایی پیش بینی مدل نشان دهنده این واقعیت هست که مدل می تواند دو سال قبل از وقوع ورشکستگی در شرکت ها، پیش بینی صحیحی در خصوص وجود بحران و ورشکستگی ارائه کند. با دوری از زمان وقوع ورشکستگی بدلیل کمرنگ شدن شاخص های پیش بینی کننده ورشکستگی، از توان پیش بینی مدل کاسته می شود. که نتایج پیش بینی برای یک سال قبل از ورشکستگی 91 درصد و برای دو سال قبل از ورشکستگی 83 درصد می باشد.