کاربرد داده های ژئوشیمیایی در تعیین الگوی تشکیل ذخایر فلزات پایه با میزبان رسوبی- مطالعات موردی، معادن روی- سرب- (نقره- باریم) حوضه معدنی ایرانکوه اصفهان

کانسارهای روی- سرب- (نقره- باریم) حوضه معدنی ایرانکوه اصفهان در توالی آتش فشانی- رسوبی کرتاسه زیرین، در یک محیط کافت پشت کمانی و در مجاورت گسل های نرمال همزمان با رسوب گذاری تشکیل گردیده اند. بر اساس ماهیت کانه زایی سولفیدی، می توان سه رخساره کانسنگ سولفیدی زون تغذیه کننده، توده ای و لایه ای را از یکدیگر متمایز نمود که دارای ارتباط تنگاتنگ با دگرسانی های سیلیسی، دولومیتی و به میزان کمتر سریسیتی هستند. بر اساس مطالعات میکروسکوپی و مطالعات زمین شیمیایی از جمله EPMA و کاتدولومینسانس، دو نوع رخداد دولومیتی شدن ناحیه ای (دیاژنزی) و دولومیتی شدن هیدروترمالی را می توان در حوضه معدنی ایرانکوه از یکدیگر تفکیک نمود. نتایج مطالعات EPMA و میان بارهای سیال حاکی از آن است که دو نوع سیال با دو منشا متفاوت در تشکیل کانسارهای حوضه معدنی ایرانکوه نقش موثر داشته اند: (1) سیالات هیدروترمالی دما بالا (260-85 درجه) که بر اساس مقادیر نسبت های عنصری Th/U واحدهای میزبان
کانه زایی، ماهیت احیایی داشته و منشا آنها مرتبط با سیالات بین سازندی و سیالات دریایی فرورو می باشد، (2) آب دریایی فرورو که دارای مقادیر پایین از عناصر منگنز و آهن بوده و منجر به دولومیتی شدن ناحیه ای واحدهای آهکی گردیده است. بر اساس نتایج حاصل از مطالعه میان بارهای سیال، سیالات هیدروترمالی در دو محدوده دمایی و شوری قرار می گیرند. سیالات زون تغذیه کننده، دارای دماهای بالا (260-120 درجه) و شوری پایین (3/23-7/8 درصد) هستند که در محل تشکیل رخساره کانسنگ سولفید توده ای و احتمالا به دلیل اختلاط با آب دریایی فرورو، دمای آنها کاهش (180-85 درجه) و شوری آنها افزایش (3/23-8/16) یافته است. با مطالعه داده های زمین شیمیایی از جمله مطالعه میان بارهای سیال و همراهی کانه زایی کم عیار و پرعیار با میان بارهای با دما و شوری مختص به خود و تلفیق آنها با داده های زمین شناسی از جمله جایگاه گسل های نرمال از لحاظ همراهی آنها با کانه زایی سولفیدی پرعیار و کم عیار، می توان زون های پرعیار (رخساره کانسنگ سولفید توده ای با دمای متوسط و شوری بالا) و کم عیار (رخساره زون تغذیه کننده با دمای بالا و شوری پایین) را از یکدیگر تفکیک نمود. بررسی ویژگی های زمین شیمیایی از جمله دما و شوری میان بارهای سیال و رخداد کانه زایی در یک محیط احیایی در تلفیق با مطالعات ساختاری، بافت و ساخت و کانی شناسی و مقایسه آنها با ویژگی های شاخص انواع کانسارهای سرب و روی با میزبان رسوبی نشان می دهد که کانسارهای حوضه معدنی ایرانکوه بیشترین شباهت را با کانسارهای سرب و روی نوع سدکس از نوع جانشینی در زیر کف دریا دارند.