ارزیابی تاثیر کشت مخلوط افزایشی ذرت و سورگوم همراه با لگوم ها بر عملکرد، کیفیت علوفه و رشد علف های هرز

امروزه کشت های مخلوط به سبب برتری های فراوان، از جمله بهبود شرایط خاک، افزایش جذب منابع و کنترل بهتر علف های هرز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. کشت های مخلوط بدلیل تاثیر مثبت شان در کیفیت علوفه نقش با اهمیت تری را در نظام های زراعی به دست آورده اند. افزون بر موارد یادشده، کشت های مخلوط سبب افزایش جذب تشعشع خورشید، افزایش فعالیت های ریزموجود (میکروارگانیسم) های خاک و نیز شرایط بهتر نظام کشت در برابر علف های هرز و آفات می شود. بررسی کشت مخلوط ذرت و سورگوم با برخی گیاهان لگوم از جمله ماش، لوبیا چشم بلبلی و شبدر برسیم برای بررسی برتری های کشت مخلوط شامل افزایش عملکرد، بهبود کیفی علوفه به لحاظ درصد پروتئین و تاثیر آن روی کنترل علف های هرز از هدف های این پژوهش بوده است تا بتوان مناسب ترین کشت مخلوط را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و میزان درآمد کشاورزان به صورت کاربردی توصیه کرد.
به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط افزایشی ذرت و سورگوم همراه با چند گیاه لگوم بر کمیت و کیفیت علوفه و رشد علف های هرز، آزمایشی در طی سال های زراعی 1389 و 1390 در منطقه اسلامشهر، روستای مافین آباد واقع در استان تهران اجرا شد. سه گیاه لگوم شبدر برسیم، ماش و لوبیا چشم بلبلی با توجه به شرایط اقلیمی منطقه با دو گیاه اصلی ذرت و سورگوم در دو تراکم 50 و 100 درصد گیاه لگوم در حالت تک کشتی به صورت کشت مخلوط افزایشی کشت شدند و در نهایت 22 تیمار به صورت تصادفی در هر تکرار قرار گرفت. صفات مورد ارزیابی در این تحقیق شامل عملکرد، وزن خشک علوفه، درصد پروتئین، شاخص برابری زمین، مزیت اقتصادی بودند.
نتایج و بحث: نتایج این آزمایش نشان داد کشت مخلوط افزایشی سبب شد وزن خشک علوفه، درصد پروتئین و سود خالص افزایش یابد. همچنین کشت مخلوط افزایشی باعث کاهش معنی دار وزن خشک علف های هرز شد، در ضمن شاخص نسبت برابری زمین (LER) در همه ی تیمارها بیش از یک مشاهده شد. در میان همه ی تیمارها، تیمار کشت مخلوط ذرت همراه با لوبیا چشم بلبلی در تراکم 100 درصد لوبیا، دارای بهترین شرایط، بالاترین وزن خشک علوفه، درصد پروتئین و شاخص برابری زمین بود. همچنین نتایج نشان داد کشت های مخلوط افزایشی ذرت و سورگوم همراه لگوم (به ویژه ذرت و سورگوم همراه لوبیا چشم بلبلی 100 درصد) را می توان به عنوان کشت هایی دارای عملکرد بالا، کیفیت علوفه بهتر و برتری اقتصادی بیشتر نسبت به تک کشتی و همچنین به عنوان روشی جایگزین برای رویارویی با علف های هرز به کشاورزان توصیه کرد.
در نهایت نتایج آزمایش نشان داد، کشت مخلوط می تواند در افزایش میزان علوفه، بهبود کیفیت علوفه و همچنین کنترل علف های هرز مفید بوده و نقش مثبتی ایفا کند. کشت های مخلوط در این آزمایش همگی LER بیش از 1 و بیشترشان سود اقتصادی بالاتری نسبت به تک کشتی همراه علف های هرز نشان دادند که این موضوع می تواند همه ی کشت های مخلوط حاضر در طرح را به صورت شایان توصیه برای کشاورزان نشان دهد. این موضوع در کشت های مخلوط ذرت و سورگوم همراه لوبیا چشم بلبلی به ویژه در تراکم 100% لوبیا چشم بلبلی به روشنی خود نمایی می کند. بنابراین استفاده ازکشت مخلوط را می توان به عنوان راهی برای افزایش عملکرد، درآمد، کیفیت علوفه (افزایش پروتئین) و کنترل جمعیت علف های هرز به کشاورزان توصیه کرد.