بررسی آثار حذف سیاست های حمایتی دولت در بازار گندم در ایران با رویکرد تعادل فضایی

گندم به عنوان یک محصول راهبردی، از نظر میزان تولید و اختصاص سطوح زیر کشت، مهم ترین محصول کشاورزی در سراسر دنیا محسوب می شود و نقشی استراتژیک در عرصه ی سیاسی و اقتصادی کشورها ایفا می نماید. لذا هدایت عرضه و تقاضای این محصول و تنظیم بازار آن بر اساس منافع کارگزاران اقتصادی، امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در این راستا، مطالعه ی حاضر با استفاده از مدل تعادل فضایی قیمت ها، به بررسی آثار سیاست های حمایتی دولت در بازار این محصول و مقایسه ی این سیاست ها با شرایط آزادسازی بازار در ایران پرداخته است. نتایج نشان داد که در سال زراعی 1393-1392 با لحاظ نمودن توامان سیاست قیمت تضمینی و قیمت سقف، در کل کشور به میزان 3165 هزار تن مازاد تقاضا برای گندم وجود خواهد داشت. اما با اتخاذ سیاست آزادسازی، مقدار تقاضای کل برابر 9/13 درصد و مقدار عرضه برابر 6/1 درصد کاهش خواهد یافت. همچنین اتخاذ رویکرد آزادسازی موجب افزایش 4/105 درصدی قیمت تقاضا و کاهش 9/9 درصدی قیمت عرضه می گردد. لذا می توان دریافت که اتخاذ سیاست آزادسازی در بازار گندم، بیش از آنکه در جهت منافع عرضه کنندگان این محصول عمل نماید، به زیان تقاضاکنندگان در این بازار خواهد بود و لذا پیشنهاد می شود همگام با آزاد سازی بازار گندم تدابیری همانند پرداخت جبرانی برای نصرف کنندگان در نظر گرفته شود.