فرهنگ و عوامل موثر بر آن

آداب و سنن شایسته را که سران این امت بر آن بوده اند و توده مردم بدان خو گرفته اند ،مشکن.
نباید سنتی بنیاد گذاری که به پاره ی از سنت های زیبنده گذشتگان آسیب رساند ،که پاداش او راست که آن نیکو نهاد ،و وبال تو راست که آن سنت شکنی. ((از فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر))
تعریف فرهنگ:ادب، تربیت، دانش، مجموعه آداب و رسوم، علوم، معارف و هنرهای یک جامعه است. فرهنگ به صورت جامع ،مجموعه ای از الگوهای رفتار اجتماعی، هنرها، اعتقادات، رسوم و سایر محصولات انسان و ویژگی های فکری یک جامعه یا ملت تعریف می شود.
نقش فرهنگ: انسان شناسی فرهنگی با رفتار مکتسبه انسانها که از فرهنگ آنها تاثیر می گیرد و نیز با فرهنگ متاثر از این رفتار سر و کار دارد. درواقع بدون فهم عمیق ارزشهای فرهنگی جامعه نمی توان رفتار سازمانی را به درستی فهمید.
مفهوم فرهنگ:فرهنگ آنچه را که انسان یاد می گیرد و نیز نحوه رفتار او را تعیین می کند. فرهنگ پدیده ای است که با توجه به خواسته های طبیعی و نیروهای اجتماعی سرچشمه می گیرد .جغرافیای منطقه، تاریخ و رویدادهای قوم، زبان و ادبیات رایج در میان مردم، دین و مذهب، اقتصاد و شیوه معیشت مردم در پیدایش فرهنگ اثر گذاشته و در ترکیبی سازگار با یکدیگر، مجموعه ای از ارزشها و باورهای چیره را پدید می آورند که بر رفتار انسانی تاثیر می گذارد و ارتباط میان مردم را آسان می سازد.مفهوم فرهنگ عبارت است از، کیفیت زندگی گروهی از افراد بشر که از یک نسل به نسل دیگر انتقال پیدا می کند. به عقیده ادگار شاین فرهنگ را می توان به عنوان یک پدیده که در تمام مدت اطراف ما را احاطه کرده است مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
طبقه بندی فرهنگ:فرهنگ کلان : ترکیبی از مفروضات و ارزش های مشترک جامعه و صنعت است که سازمان در آن محیط عمل می کند. مفروضات مشترک : شامل موارد زیر است.
1- تفکرات وباورهای افراد درباره خودودیگران (توجه به منافع شخصی خود درمقابل منافع عموم)
2- روابط اعضا با دیگران (به عنوان نمونه رقابت یا همکاری)
3- روابط سازمانی با محیط (به عنوان نمونه غلبه بر آن ، مشارکت و غیره)
*ارزشهای مشترک : ارزش یک باور اساسی حول شرایطی است که اهمیت قابل ملاحظه و معنی داری برای افراد دارد و همواره ثابت است.
*جامعه پذیری مشترک : فرایند منظم که سازمان اعضا جدید را وارد فرهنگ سازمانی خود می کند.
*سمبل های مشترک : هر جیز قابل رویت (مشاهده) که می تواند برای نشان دادن یک ارزش مشترک مجدد یا معنی خاص به کار رود.
کاربرد فرهنگ
پژوهشگران مسائل فرهنگی، کاربرد فرهنگ را در دو زمینه بیان می کنند:1 فرهنگ در گسترده ترین معنی می تواند به فرآورده های تمدن پیچیده و پیشرفته اشاره داشته باشد ،که در چنین معنایی به چیزهایی مانند ادبیات، هنر، فلسفه، دانش و فن شناسی بازمی گردد.
2 در زمینه دیگر فرهنگ از سوی مردم شناسان و دیگر کسانی که انسان را بررسی می کنند به کار می رود، در این معنی به آفریده های اندیشه، عادات، اشیاء عادی اشاره دارد ،که در پی انباشت آنها سازگاری پیچیده ای بین انسان و محیط طبیعی وی پدید می آید.
ویژگی های فرهنگ
همه فرهنگها دارای ویژگی هایی هستند که تعدادی از آنها را می توان به شرح زیر معرفی کرد:1 فرهنگ آموختنی است : فرهنگ خصوصیتی غریزی است و ذاتی نیست. فرهنگ نظامی است که پس از زاده شدن انسان در سراسر زندگی آموخته می شود.
2 فرهنگ آموخته می شود: انسان می تواند عادتهای آموخته شده خود را به دیگران منتقل کند.
3 فرهنگ اجتماعی است :عادتهای فرهنگی، ریشه های اجتماعی دارند و شماری از مردم که در گروه ها و جامعه ها زندگی می کنند در آن شریک اند.
4 فرهنگ پدیده ای ذهنی و تصوری است :عادتهای گروهی که فرهنگ از آنها پدید می آید به صورت هنجارها یا الگوهای رفتاری، آرمانی ذهنی می شوند یا در کلام می آیند.
5 فرهنگ خشنودی بخش است. هر فرهنگی که نتواند از عهده تعیین هدف اعلای زندگی برآید از برآوردن آرمانهای عالی حیات نیز ناتوان است. عناصر فرهنگی تا زمانی که بر افراد یک جامعه خشنودی نهایی می بخشد می توانند پایدار بمانند.
6 فرهنگ سازگاری می یابد. فرهنگ دگرگون می شود و فراگرد دگرگونی آن همراه با تطبیق و سازگاری است.
7 فرهنگ یگانه ساز است. عناصر هر فرهنگ گرایش به آن دارند تا پیکری یکپارچه و به هم بافته و سازگار پدید آورند و این سازگاری به زمان نیاز دارد.