بررسی تنوع ژنتیکی برخی توده های هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.) بر پایه صفات ریخت شناختی و فیتوشیمیایی میوه و بذر

در این تحقیق هفده توده هندوانه ابوجهل (حنظل) از مناطق مختلف ایران در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات گروه مهندسی علوم باغبانی دانشگاه تهران کشت شدند. برخی ویژگی های ریخت شناختی (مورفولوژیکی) میوه و نیز ترکیب های فنلی و کارتنوئیدی و همچنین میزان اسیدهای چرب بذر آن ها ارزیابی شدند. بر پایه نتایج بیشترین شمار میوه در بوته و عملکرد در توده «ارزوئیه» مشاهده شد، درحالی که بیشترین وزن تک میوه در توده «خوراسگان 5» مشاهده شد. بیشترین میزان ترکیب های فنلی در میوه های توده «کرمان» و «یزد» (88 میلی گرم اسیدگالیک در گرم وزن خشک) وجود داشت و بالاترین ترکیب های کارتنوئیدی در توده های «اراک» و «اهواز» (85 میکروگرم در میلی گرم وزن خشک) وجود داشت. بیشترین محتوای اسید چرب لینولئیک در بذر توده «ارزوئیه» (4/72%) و بیشترین میزان اولئیک اسید در توده «خوراسگان» 2(8/13%) مشاهده شد. وزن میوه با قطر میانبر (مزوکارپ) مرکزی و میانبر حاوی بذر همبستگی مثبت به نسبت بالایی (69/0=r) داشتند. بین میزان اسید استئاریک و طول بذر همبستگی منفی بالایی (775/0-=r) وجود داشت که بذرهای کشیده تر حاوی میزان اسید استئاریک کمتری بودند. در تجزیه خوشه ای، در فاصله 5 واحد بر پایه روش وارد توده ها در چهار گروه قرار گرفتند و یک توده از «کرمان» به طور جداگانه در یک خوشه قرار گرفت که میزان ترکیب های فنولی بالایی داشت. تنوع بالا در صفات میوه و میزان ترکیب های فیتوشیمیایی می توان استنباط کرد، هندوانه های ابوجهل در کشور تنوع بالایی دارند و بر پایه عملکرد و رشد مناسب بوته ها امکان زراعی کردن این محصول وجود دارد.