سنتز فرومون جنسی ساقه خوار نیشکر Sesamia cretica و بررسی کارایی ترکیب سنتتیک آن در شرایط مزرعه ای

ساقه خوار Sesamia cretica Lederer. خسارت عمده ای به محصول ذرت و نیشکر وارد می سازد. در آزمایشگاه سنتز فرومون موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، فرومون S. cretica سنتز و فرموله شد. کارایی فرومون سنتز شده داخلی با سه نوع فرومون وارداتی از شرکت های راسل، اکونکس و سیلوندرسون در سال 1393آزمایش و مقایسه شد. همچنین جلب کنندگی فرومون سنتز شده داخلی در دو نوع تله قیفی و دلتا بررسی شد. نتایج نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. تیمارهای دوز نیم ، یک و دو میلی گرم به ترتیب با میانگین شکار 91/0±5 ، 45/0±75/2 و 85/0±75/3 (خطای معیار ± میانگین) شب پره دارای بیشترین جلب کنندگی و تیمارهای فرومون های شرکت های راسل، اکونکس و سیلوندرسون بدون شکار و فاقد قدرت جلب کنندگی بودند. آنالیز فرمولاسیون فرومون های وارداتی، نشان دهنده وجود فقط دو مولکول 9Z-تترادسنول و 9Z-تترادسنیل استات در ساختار فرمولاسیون آن ها بود. فرومون های وارداتی فاقد مولکول سوم، 11Z- هگزادسنول، در فرمولاسیون خود بودند و به همین دلیل در آزمایش های صحرایی قادر به شکار شب پره آفت نبودند. تیمارهای تله قیفی با دوز یک و دو میلی گرم فرومون سنتز شده در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور به ترتیب با میانگین شکار 68/2±25/12 و 80/2±25/11 شب پره دارای بیشترین شکار و تله دلتا با دوز یک و دو میلی گرم به ترتیب با میانگین شکار00/0±00/0 و 25/0±25/0 شب پره دارای کمترین شکار بودند. بنابراین استفاده از فرومون سنتز شده داخلی و همچنین استفاده از تله قیفی برای جلب شب پره S. cretica توصیه می-شود.