تعیین مالچ های مناسب برای تثبیت ماسه زارها با روش جدید تعیین ضریب پلاستیسیته

سال های متمادی است که پژوهشگران و کارشناسان زیادی به ویژه در ایران برای تثبیت ماسه های روان و مهار گرد و غبار به دنبال جایگزین مناسب و موثری به جای مالچ های نفتی هستند. شوربختانه بسیاری از این مالچ ها فاقد کارایی مطلوب و موثر بوده و براساس آزمایش های به عمل آمده، استاندارد های مورد نیاز تثبیت ماسه زارها را نداشته اند. یکی از مولفه های مهمی که در مقایسه کارایی مالچ ها هنگام پاشش روی ماسه زارها باید مورد توجه قرار گیرد، انعطاف پذیری یا به عبارتی قابلیت ارتجاعی آنها هنگام اختلاط با ماسه است. مشاهده شده که بسیاری از مالچ های تولیدی با وجود داشتن سایر استانداردهای مناسب، فاقد انعطاف بوده و به همین سبب پس از پاشیده شدن روی ماسه های روان بر اثر عامل های محیطی شکسته شده و خاصیت تثبیت کنندگی خود را از دست می دهند. در این پژوهش برای تعیین ضریب انعطاف پذیری مالچ ها در شرایط آزمایشگاهی، روشی ساده با استفاده از دستگاه کازاگراند معرفی می شود. در این روش ابتدا حدود اتربرگ شامل حد روانی، خمیری و ضریب پلاستیسیته یک خاک رسی- لومی با افزودن آب به عنوان شاهد اندازه گیری می شود. سپس حدود اتربرگ همان خاک با افزودن مالچ به جای آب اندازه گیری و ضریب پلاستیسیته (PI) تعیین می شود. از اختلاف عددی نتایج به دست آمده از اندازه گیری ضریب پلاستیسیته خاک حاوی مالچ با خاک شاهد می توان مقدار انعطاف پذیری مالچ ها را به طور مجرد با یک کمیت بدون بعد، تعیین و آنها را مقایسه و طبقه بندی کرد. با استفاده از این شاخص، ضریب انعطاف پذیری هفت مالچ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مالچ پایا ومالچ هایی با پایه اکریلیکی در طبقه بندی پلاستیسیته متوسط و سایر مالچ ها در طبقه بندی کم یا فاقد انعطاف پذیری بودند.