تلاش های اخوان المسلمین مصر پس از کودتا؛ از گسست درونی تا انشعاب احتمالی

سقوط حکومت اخوانی مصر به رهبری محمد مرسی در پی کودتای ارتش در سال 2013، این سازمان و به طور کلی آینده اسلام سیاسی را در این کشور دچار پرسش وجودی و ماهوی کرده است. نوشتار حاضر در کنار بررسی وضعیت اخوان پسا-کودتا و جریان‏های گوناگون و گاه مقابل هم در این سازمان، به دنبال بررسی امکان و احتمال گسست و چگونگی آن در این سازمان است. برای این منظور افزون بر طبقه بندی گرایش های کنونی و دسته بندی های درونی اخوان، در تلاش برای پاسخ به این پرسش است که: آیا اخوان امکان بازسازی دوباره خود را دارد؟ علاوه بر این، امکان دگردیسی اخوان و تحول و تغییر پارادایم کنش این گروه به سمت رادیکالیزاسیون اسلامی جهادی بررسی خواهد شد. نوشتار حاضر با مفروض گرفتن دیالکتیک سه‏گانه عوامل داخلی، منطقه ای و بین المللی، به تاثیر و تاثر این متغیرها بر آینده و تشکیلات اخوان نظر دارد. برای این منظور به جهت‏گیری بین المللی حول محور اخوان و تلاش های آنها در این زمینه به‏صورت خلاصه می‏پردازد و در پایان، سناریوهای پیش‏روی این گروه را در بازی سیاسی داخلی مصر پس از بررسی چگونگی و چرایی امکان گسست سازمانی در اخوان و پتانسیل انشعاب آن بررسی خواهد کرد. پژوهش حاضر از روش تحقیق کتابخانه ای به همراه تحلیل متون و اسناد دست اول موجود در کنار تحلیل گفتار شخصیت های اصلی اخوان، بررسی مصاحبه های افراد و مسئولان اخوانی و نخبگان سیاسی مصر استفاده کرده و همچنین به بررسی داده های میدانی و آماری موجود مرتبط نیز پرداخته است. به باور نوشتار حاضر، استفاده از یک تئوری خاص به‏منظور شناخت وضعیت حال حاضر راهگشا نخواهد بود و با توجه به ماهیت چندگانه بررسی کنونی، ضرورت نگرش توصیفی تحلیلی عمیق با رویکرد طراحی مدل را در چرایی وضعیت حاضر، بدون وابستگی به نظری های خاص پیشنهاد می کند.