مطالعه تطبیقی ادیسه هومر و گرشاسب نامه اسدی طوسی

ادب تطبیقی می کوشد تا زمینه های آفرینش، اثرگذاری ها، شباهت ها و اختلافات آثاری چون ادیسه و گرشاسب نامه و رهیافت های بشر را در انواع ادبی ای چون حماسه، بیابد و بسنجد و پیوستگی فرهنگ مشترک آغازین و بن مایه های فکری و ناخودآگاه جمعی شان را مشخص کند. این پ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژوهش، با دیدگاه آمریکایی در مطالعات تطبیقی و فارغ از جنبه تاثیر و تاثر و تنها بر اساس نشان دادن همسانی ها و ناهمسانی ها، به تطبیق این دو اثر فرهنگ مشترک هند و اروپایی می پردازد. پژوهش حاضر، در سه جنبه داستانی، محتوایی و ادبی، ادیسه و گرشاسب نامه را با یکدیگر سنجید هاست و حاصل اینکه، جدای از همسانی های عناصر داست ان پردازی که مشابهت های متعددی را در طرح، ایستایی شخصیت ها، اعتماد به سرنوشت و... نشان می دهد، همانندی های محتوایی را در فراواقعیت ها و به خصوص در گذر از دریاها، غلبه تقدیر، مرگ، جهان پس از مرگ، خواب و مبارزه های متعدد با نیروهای مخالف و جادو، بین این دو اثر می توان دید. در جنبه ادبی، غلبه وصف در دو اثر مشهود است. این وجوه مشترک، به دلیل داشتن روح حماسی- اسطوره ای مشترک این اقوام است که برای استقرار خود جنگیده اند. البته، پیام ها و پی رنگ ها و گفتمان دینی دو اثر ، از هم جداست و تاکید بر وفاداری به پیمان ازدواج در ادیسه، آن را موثر و ارجمند می کند ولی جهان گشایی برای ضحاک، از اهمیت محتوایی گرشاسب نامه می کاهد. پی رنگ ادیسه، بر بنیاد بازگشت پادشاه به کشور، پس از پیروزی است و فرستنده و قهرمان، هر دو یکی هستند، درحالی که پی رنگ گرشاسب نامه، سفر برای فتح سرزمین های دیگر است و فرستنده، ضحاک ماردوش و قهرمان، گرشاسب است.