ماندگاری مطالعه تحولات کالبدی محلات تاریخی با رویکرد محرمیت (مورد مطالعه: محله تاریخی عزب دفتریلر تبریز)

اخلاق به عنوان یکی از معیارها و شاخصه های شناخت ابعاد وجودی انسان، از دیرباز همواره مورد تایید ادیان به خصوص دین مبین اسلام بوده و تاثیر زیادی بر جنبه های مختلف زندگی انسان همچون ساختار معماری و شهرسازی داشته است. «محرمیت» و حریم خصوصی نیز طبق آموزه های دین اسلام به عنوان یک مفهوم اجتماعی، ارزش کلیدی اخلاقی و زیربنای توجه به شان و منزلت انسانی است. بنابر آنچه بیان شد هدف از نگاشتن پژوهش حاضر تحلیل و بررسی کالبدی محلات مسکونی، ساختار، اجزا و فضاهای این محلات با معیار اخلاق اسلامی با تاکید بر رویکرد «محرمیت» بوده است. این پژوهش از نوع موضوع محور و توسعه ای بوده و روش تحقیق به کاررفته در آن کیفی و متکی بر روش های غیر آماری است. در طی فرایند پژوهش، در مرحله اول بر اساس رویکرد توصیفی- تحلیلی، مطالعات نظری و شناسایی شاخصه های محرمیت صورت پذیرفته و در مرحله دوم به بررسی تحولات کالبدی زیر محله تاریخی عزب دفتریلر شهر تبریز بر اساس رویکرد تفسیری و تجزیه و تحلیل کیفی داده ها پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد با وجود اهمیت محرمیت و حریم خصوصی از دیرباز در نزد ایرانیان، هجوم مدرنیته و تکنولوژی از طریق تغییر کالبد فضای زیستی انسان ها به خصوص در داخل ابنیه مسکونی، تا حدودی به مخدوش شدن (نه کتمان کامل) این اصل به خصوص در «بعد کالبدی» منجر شده است، اما همچنان تلاش هایی برای بازآفرینی این مفهوم از سوی ساکنان در کالبد جدید قابل مشاهده است، به گونه ای که می توان گفت ساختار اصلی محله بعد از گذشت زمان همچنان در پی حفظ حریم ها به خصوص حریم ابنیه مسکونی و عرصه های سکونتی در «بعد عملکردی» بوده است.