بررسی ویژگی های روان سنجی نیم رخ حسی دان فرم مدرسه

هدف پردازش حسی به دریافت، تنظیم و انسجام اطلاعات حسی به صورت متوالی و تولید پاسخ سازشی اشاره می کند. افراد برای کارکرد مناسب در محیط و شرکت در فعالیت های روزانه زندگی به توانایی پردازش حسی مناسب نیاز دارند. مدل پردازش حسی دان شامل دو سازه می شود. سازه اول آستانه های عصب شناختی و سازه دوم خودگردانی است. هنگامی که این دو پیوستار به هم وصل می شوند، چهار الگوی اساسی از پردازش حسی ظاهر می شود. این چهار الگو عبارتند از: حس جویی شامل بازنمایی آستانه های بالا و راهبرد خودگردانی فعال، اجتناب حسی شامل آستانه های پایین و راهبرد خودگردانی فعال، حساسیت حسی شامل آستانه های پایین و راهبرد خودگردانی منفعل و ثبت پایین شامل بازنمایی آستانه هایی بالا و راهبرد خودگردانی منفعل. الگوهای پردازش حسی در هر گروه سنی از خردسالی تا بزرگ سالی دیده می شود. این الگوها در افراد با ناتوانی مانند اوتیسم، اختلال نقص توجه یا بیش فعالی، اسکیزوفرنیا، نشانگان آسپرگر و اختلال های تحولی و یادگیری در مقایسه با افراد بدون ناتوانی متمایز است. پرسش نامه حسی دان فرم مدرسه برای بررسی الگوهای پردازش حسی در کودکان تهیه شده است. از آنجا که پردازش حسی نقش مهمی در زندگی روزانه افراد ایفا می کند، هدف پژوهش حاضر تعیین روایی و پایایی نیم رخ حسی دان فرم مدرسه در کودکان و دانش آموزان 3 تا 11 سال است.
روش بررسی پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی (مقطعی) است. جامعه آماری شامل تمامی کودکان و دانش آموزان 3 تا 11 سال و 11 ماه شهر تهران بود که در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تحصیل بودند یا در مهدکودک ها حضور داشتند. نمونه شامل 384 کودک و دانش آموز می شد که از طریق نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند. از پرسش نامه نیم رخ حسی دان فرم مدرسه برای جمع آوری داده ها استفاده شد. نیم رخ حسی فرم مدرسه یک ابزار اندازه گیری استانداردشده برای سنجش توانایی های پردازش حسی کودکان و دانش آموزان در کلاس و محیط مدرسه است که دان آن را ساخته است. این پرسش نامه برای دامنه سنی 3 سال تا 11 سال و 11 ماه قابل استفاده است و معلمان و مربیان آن را تکمیل می کنند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی میانگین و انحراف استاندارد و برای استنباط از داده ها از تحلیل عاملی تاییدی و آلفای کرنباخ استفاده شد.
یافته ها برای بررسی روایی سازه پرسش نامه پردازش حسی از تحلیل عامل تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسش نامه پردازش حسی و چهار عامل آن روایی سازه دارد (001/0P<). برای بررسی پایایی پرسش نامه از همسانی درونی (آلفای کرونباخ) استفاده شد. مقادیر آلفای کرونباخ برای کل پرسش نامه 879/0، ثبت حسی 818/0، حس جویی 885/0، حساسیت حسی 825/0 و اجتناب حسی 812/0 بود. بنابراین می توان گفت که پرسش نامه و چهار عامل آن پایایی مطلوبی دارد.
نتیجه گیری یافته های پژوهش نشان داد که نیم رخ حسی دان روایی و پایایی مطلوبی دارد. کودکان مدت زمان زیادی از روز را در مدرسه و مهدکودک سپری می کنند. نیم رخ حسی دان فرم مدرسه ابزار مفیدی برای سنجش الگوهای پردازش حسی در محیط مدرسه و مهدکودک است؛ بنابراین کاردرمانگران در محیط های بالینی و روان شناسان در محیط های آموزشی می توانند از این ابزار استفاده کنند. اطلاعات به دست آمده از این پرسش نامه هم می تواند ارزش تشخیصی داشته باشد و هم در طراحی برنامه آموزشی و فضای کلاسی استفاده شود.