سنگ شناسی، زمین شیمی و سنگ زایی سنگ های نوار آتشفشانی شمال تبریز (شمال باختری ایران)

سنگ‏ های آتشفشانی بررسی شده در 35 کیلومتری شمال‏ باختری تبریز جای دارند و شامل داسیت، آندزیت، آندزیت بازالت و بازالت هستند. از دیدگاه زمین‏ شناسی ساختاری، این منطقه بخشی از پهنه البرز باختری– آذربایجان به شمار می‏ رود. در آذربایجان و شمال‏ باختری ایران، آغاز فوران‏ های آتشفشانیبا سن پلیو- کواترنری با خروج انفجاری مواد آتشفشانی با ترکیب اسیدی و حد واسط همراه بوده است. پایانی ترین مرحله و جوان ترین فعالیت آتشفشان با خروج گدازه‏ های بازالتی از راه شکستگی ها و گسل‏ ها روی داده است که در مجموع با ساختار لایه لایه روی هم دیده می شوند. گدازه‏ های بازالتی با ساخت منشوری سنگ های آذرآواری پلیو- پلیستوسن و گدازه های آندزیتی را پوشانده‏ اند. کانی‏ های اصلی سازنده این سنگ‏ ها عبارتند از: الیوین، پلاژیوکلاز، آمفیبول و پیروکسن. در این سنگ‏ ها، بافت‏ های میکرولیتیک پورفیریک، هیالومیکرولیتیک پورفیریک، گلومروپورفیریک و بافت کومولایی را می توان شناسایی کرد. در نمودارهای شناسایی سری ماگمایی، نمونه ها متعلق به دو سری ماگمایی کالک آلکالن و آلکالن هستند و ویژگی‏ های ماگماتیسمی بایمودال را نشان می‏ دهند. ردیف های آتشفشانی بررسی شده یک سری معکوس آتشفشانی را نشان می‏ دهد که که از ویژگی‏ های ولکانیسم بایمودال به شمار می‏ رود. نمودارهای چندعنصری بهنجارشده به ترکیب های کندریت و گوشته اولیه برای سنگ‏ های منطقه نشان دهنده غنی شدگی از عنصرهای LREE و LILE و تهی شدگی از HREE و HFSE (مانند: Ti، Nb و Ta یا TNT) هستند. برپایه نمودارهای عناصر کمیاب La در برابر La/Sm و La/Yb در برابر Y، ماگمای سازنده سنگ‏ های بازیک می‏ تواند از نرخ پایین ذوب بخشی گوشته ای گارنت لرزولیتی پدید آمده باشد. با بالاآمدن و جایگیری چنین ماگمایی در بخش های بالایی تر پوسته و در پی ذوب بخشی سنگ های پوسته ای، مواد آتشفشانی اسیدی و حد واسط پدید آمده است. نمودارهای زمین ساختی ماگما نشان می‏ دهند که این سنگ‏ ها در کمان های آتشفشانی پسابرخوردی پدید آمده اند.