اثر مدت زمان اجرای سامانه آبیاری قطره ای و پلی اکریل آمید بر آب گریزی خاک در باغ به

آب گریزی و آب دوستی ویژگی های مهم فیزیکی هستند که تاثیر زیادی بر ویژگی های هیدرولیکی خاک دارند. از سوی دیگر ویژگی های هیدرولیکی خاک زیر قطره‏چکان‏ها بر ابعاد هندسی پیاز رطوبتی و پیامد آن رشد و عملکرد گیاه موثر است. آب‏گریزی خاک در اثر کاربرد روکنشگرها کاهش می‏یابد. تحقیقات محدودی بیانگر کاهش آب‏گریزی خاک در اثر کاربرد پلی‏اکریل‏آمید (PAM) است. این پژوهش با هدف بررسی آب‏گریز شدن خاک تحت کاربرد درازمدت سامانه آبیاری قطره‏ای و تاثیر PAM بر افزایش آب‏دوستی خاک در باغ به انجام شد.
مواد و روش‏ها: این پژوهش به صورت طرح بلوک‏های کامل تصادفی در قالب کرت‏های خردشده با دو فاکتور مدت زمان اجرای سامانه قطره‏ای در سه سطح شاهد (بدون کشت)، 8 سال و 15 سال به عنوان فاکتور اصلی و غلظت PAM در سه سطح غلظت‏های صفر، 10 و 20 میلی‏گرم بر لیتر به عنوان فاکتور فرعی در سه تکرار انجام ‏شد. ابتدا غلظت‏های موردنظر PAM درون تانک‏های تزریق تهیه و در زمان آبیاری باغ، واحدهای آزمایشی به جز تیمار صفر با این محلول آبیاری گردید. پس از یک هفته نمونه خاک از سه عمق 30-0، 60-30 و 90-60 سانتی‏متری خاک زیر قطره‏چکان‏ها تهیه شد. تعیین شاخص آب گریزی (WRI) به روش جذب پذیری آب و اتانل و به کمک دستگاه میکرو نفوذسنج مکشی در آزمایشگاه انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد اثر مدت زمان اجرای آبیاری قطره‏ای و کاربرد PAM بر WRI و زاویه تماس آب-خاک () معنی دار شد. سرعت جذب آب به خاک با افزایش دوره استفاده از سامانه آبیاری قطره‏ای کاهش یافت اما کاربرد PAM این کاهش را جبران نمود. بیشترین مقدار WRI برابر 321/4 مربوط به 15 سال اجرای سامانه قطره‏ای و بدون کاربرد PAM در عمق 30-0 سانتی‏متری بود. همچنین یافته ها نشان داد کمترین مقدار WRI برابر 833/0 مربوط به تیمار 20 میلی‏گرم در لیتر PAM بدون اجرای سامانه قطره‏ای در عمق 60-30 سانتی‏متری است که ازنظر آماری با تیمار 20 میلی‏گرم در لیتر PAM در مدت 8 سال اجرای سامانه قطره‏ای در همین عمق تفاوت معنی‏داری ندارد.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد افزایش دوره زمانی سامانه آبیاری قطره‏ای به طور معنی داری باعث افزایش آبگریزی و زاویه تماس آب-خاک و کاهش جذب آب به ویژه در لایه 30-0 سانتی‏متری شد. کاربرد PAM به طور معنی داری آب گریزی و زاویه تماس آب-خاک را کاهش و جذب آب را افزایش داد. تر و خشک شدن متوالی در پیاز رطوبتی و افزایش مواد آلی خاک زیر قطره‏چکان‏ها می‏تواند آب‏گریزی خاک را در باغ افزایش دهد که با کاربرد 20 میلی‏گرم در لیتر PAM در سامانه آبیاری قطره‏ای به میزان قابل توجهی آب‏گریزی را کاهش می‏دهد.