ارزیابی کارکرد تغییرپذیری اقلیم و تغییر کاربری اراضی در تغییرات کیفیت آب رودخانه هراز (استان مازندران)

شناخت روند پارامترهای کیفی آب و عوامل موثر بر تغییرات آن، همانند آنالیز کمی منابع آب، از ملزومات مدیریت پایدار و تامین سلامت حوضه های آبخیز است. با توجه به اهمیت منابع آب سطحی برای مصارف مختلف در حوضه آبخیز هراز، ضروری است تا درک صحیحی از کیفیت این منابع و شناخت عوامل تاثیرگذار بر آن صورت گیرد. به این منظور برای ارزیابی کیفیت آب سطحی رودخانه هراز، داده های 12 متغیر کیفیت آب به همراه پارامترهای هیدرو اقلیمی با استفاده از آزمون ناپارامتریک من-کندال (Mann-Kendall) طی دوره آماری 1370-1394 آنالیز شدند. برای تعیین آثار احتمالی تغییرات کاربری اراضی، این تغییرات نیز با استفاده از GIS برای سال‏های 1370، 1385 و 1394 ارزیابی شدند. نتایج نشان داد بیشتر سری های زمانی کیفیت آب روند افزایشی معنا‏داری طی دوره داشته‏اند که بیان کننده کاهش شدید کیفیت آب رودخانه هراز است. با توجه به نتایج آزمون من-کندال (آنالیز روند پارامترهای هیدرو اقلیمی، تعیین نقطه تغییر ناگهانی، آنالیز همبستگی کندال) و همچنین روند تغییرات کاربری اراضی، نتیجه گرفته شد که هر دو عوامل اقلیمی و تغییرات کاربری اراضی می‏توانند در کاهش کیفیت منابع آب تاثیرگذار باشند به‏طوری که افزایش دما و کاهش بارندگی از یک طرف می‏تواند به کاهش پارامترهایی نظیر کلسیم، بی کربنات و سختی کل (TH) منجر شود و از طرف دیگر، این تغییرات به همراه تغییرات کاربری اراضی می‏تواند دلیل اصلی افزایش بیشتر سری های زمانی مانند کل مواد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC)، سدیم، کلرید، نسبت جذب سدیم (SAR) و غیره باشد.