ارزیابی روابط عملکرد وش و عملکرد پنبه دانه با برخی از صفات اگرومورفولوژی رقم ورامین از طریق تجزیه مسیر

هدف اصلی این تحقیق ارزیابی اختصاصی روابط بین صفات مرتبط با عملکرد وش، عملکرد دانه و برخی از صفات مهم اگرومورفولوژی در رقم تجاری ورامین، جهت استفاده از این اطلاعات در برنامه های به نژادی درآینده بود. جهت نیل به این هدف، بذور مربوطه در شرایط مطلوب محیطی، در 10 خط دو متری در هر بلوک، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 90-1389 کشت گردیدند. صفات ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن غوزه در بوته، طول برگ، عرض برگ، تعداد شاخه فرعی در بوته، طول الیاف، محتوای کلروفیل، وزن الیاف، کیل، عملکرد وش و عملکرد پنبه دانه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که به ترتیب صفات وزن غوزه (97/0= r)، عملکرد پنبه دانه (93/0= r)، وزن الیاف (90/0= r)، عرض برگ (77/0= r)، طول الیاف (70/0= r) و طول برگ (66/0= r) با عملکرد وش همبستگی مثبت و معنی دار (01/0 ≥p) داشتند. نتایج رگرسیون گام به گام برای متغیر وابسته عملکرد وش نشان داد که به ترتیب وزن غوزه، وزن الیاف، کیل و تعداد غوزه، به عنوان موثرترین صفات، وارد مدل رگرسیونی شدند. نتایج تجزیه علیت نیز بیانگر این بود که صفت وزن غوزه بیشترین اثر مستقیم (366/0) و صفات وزن غوزه (69/0) و کیل (68/0) بیشترین اثر غیرمستقیم (از طریق افزایش وزن فیبر) را بر روی عملکرد وش داشتند. بنابراین وزن غوزه بیشترین اثر را در افزایش عملکرد وش، به طور مستقیم و غیرمستقیم، خواهد داشت و می توان از این صفت جهت افزایش عملکرد وش در برنامه های به نژادی بهره برد. عملکرد وش و کیل هم مهم ترین صفات موثر بر افزایش وزن الیاف بودند، به طوری که این دو صفت به ترتیب بیشترین اثر مستقیم و غیرمستقیم را بر وزن الیاف داشتند. در نهایت دو صفت وزن غوزه و عملکرد وش، به عنوان مهم ترین صفات موثر بر بهبود عملکرد پنبه دانه در رقم ورامین شناخته شدند.