بررسی بیان ژن های 1- دئوکسی- دی- گزیلولوز 5- فسفات ردوکتاز ایزومراز (DXR)، سابینن سینتاز (Tctps1) و آلفاترپینئول سینتاز (Tctps5) در ارتباط با بیوسنتز تیمول و کارواکرول در گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris) تحت تنش کم آبی

تیمول و کارواکرول دو متابولیت ثانویه ارزشمند گیاه دارویی آویشن باغی (Thymus vulgaris) است که تولید آن در گیاه به شدت تحت تاثیر فاکتورهای ژنتیکی و محیطی است.
بررسی تاثیر تنش کم آبی بر بیان 3 ژن مهم مسیر بیوسنتز تیمول و کارواکرول، صفات فیتوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه آویشن باغی بود.
این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تیمار و 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی انجام شد. تیمارها شامل شرایط 100 درصد (شاهد)، 70 درصد (تنش ملایم)، 40 درصد (تنش متوسط) و 20 درصد ظرفیت زراعی (تنش شدید) بود. بررسی بیان ژن ها با روش qRTPCR بررسی شد و آنالیز اسانس توسط روش HPLC انجام شد. همچنین صفات فیزیولوژیک محتوای کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ، درصد نشت الکترولیت و محتوای کاروتنوئید مورد سنجش قرار گرفت.
نتایج نشان داد تنش کم آبی اثر معنی داری (05/0P ≤) بر بیان ژن های مورد مطالعه داشت. بیش ترین میزان بیان ژن های DXR)) و (Tctps5) در تیمار 70 درصد ظرفیت زراعی و بیشترین میزان بیان ژن (Tctps1) در تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان تیمول و کارواکرول در تیمار 70 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. از سوی دیگر بیشترین میزان کلروفیل در تیمار شاهد و بیشترین میزان کاروتنوئید در تیمار 70 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. همچنین در صفات محتوی نسبی آب و نشت الکترولیت تفاوت معنی داری میان تیمارهای اعمال شده مشاهده نشد.
سطح رطوبت 70 درصد ظرفیت زراعی از طریق افزایش بیان ژن های ابتدا و انتهای مسیر بیوسنتزی MEP باعث افزایش تولید متابولیت های ثانویه تیمول و کارواکرول شده است.