مروری بر گیاهان دارویی با اثر تقویت و محافظت کلیوی در منابع طب سنتی ایران

اختلالات کلیوی از جمله نارسایی کلیه، از مشکلات شایعی هستند که موجب بروز آسیب کلی در بدن می‏شوند. در طب رایج روش‏های کنترل این اختلالات و درمان‏های موجود در بسیاری از موارد ناکافی به نظر می‏رسد. با توجه به اقبال روزافزون جامعه به استفاده از طب‏های سنتی و مکمل، می‏توان از پتانسیل طب سنتی ایران در راستای پژوهش‏ها جهت یافتن راهکارهای درمانی موثرتر بهره برد. هدف از این مطالعه استخراج گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی ایران به منظور تقویت عملکرد و محافظت از کلیه ها در مقابل عوامل آسیب‏زا است. این تحقیق یک مطالعه کتابخانه‏ای جهت بررسی مفردات دارویی موثر در درمان دو بیماری مهم کلیه در منابع طب سنتی با عنوان‏های ضعف کلیه و هزال (آتروفی) کلیه می‏باشد. شش کتاب داروشناسی مرجع طب سنتی از دوره های مختلف تاریخی انتخاب و کلیدواژه های مرتبط با ضعف و هزال کلیه جستجو شد. این کار در ده مرحله یافتن کلیدواژه، یافتن مفرده، جستجو در منابع، تهیه لیست واحد، یافتن مترادفات، دسته بندی، بازبینی، خروج مفردات از ترکیبات، جمع بندی، نمره‏دهی و مرتب سازی انجام شد. در پایان 14 گیاه دارویی برای درمان ضعف و 15 گیاه دارویی در پیشگیری و درمان آتروفی کلیه به دست آمد؛ خشخاش، کهربا و لک جزو مفردات گیاهی پرتکرار در درمان ضعف و انجیر، موز و فندق جزو مفردات گیاهی پرتکرار برای پیشگیری و درمان آتروفی کلیه ها هستند. لیست مفردات دارویی حاصل شده در این مطالعه می‏تواند مبنای انجام مطالعات آزمایشگاهی و بالینی برای ساخت داروهای جدید برای پیشگیری یا درمان اختلالات کلیوی از جمله نارسایی حاد یا مزمن کلیه قرار گیرد.