وراوینی بر خوان تمثیلی متنبی

مرزبان نامه یکی از کتب مهم ادب پارسی و از جمله شاهکارهای نثر به شمار می رود، که با انشایی مصنوع و مزین و در عین حال در اغلب موارد به طرزی ساده، بسیار فصیح و زیبا نگارش یافته است. این اثر ارزنده، توسط مرزبان بن رستم بن شروین، یکی از شاهزادگان طبرستان، به گویش طبری به رشته تحریر درآمده و در قرن ششم و اوایل قرن هفتم، به دست نویسنده و ادیب گرانقدر، سعدالدین وراوینی از لهجه طبری باستان به زبان فارسی دری، آراسته به صنایع لفظی و معنوی و اشعار تازی و پارسی و امثال و اخبار بازنویسی شده است. مرزبان نامه از نوع ادب تمثیلی (فابل) محسوب می شود و نوع نثر آن، فنی است. امثال عربی و پارسی فراوانی در این کتاب گرانقدر یافت می شود. یکی از شعرایی که از اشعارش در مرزبان نامه به عنوان شاهد و مثال استفاده شده، شاعر پرآوازه عرب، متنبی است. وی از شعرای دوره عباسیان، در اوایل قرن چهارم هجری است، که صاحب این گنجینه نفیس از امثال و حکم وی در نگارش اثرش بهره برده است. حتی مضامین مشترکی بین امثال متنبی و امثالی که در مرزبان نامه وجود دارد، مشاهده می شود. در این پژوهش سعی بر این است، امثال و حکمی که در این دو اثر دارای تشابه و اشتراکاتی است، تطبیق، بررسی و شناخته شود.