تغییرپذیری مکانی عملکرد دانه گندم و ویژگی های خاک در کشت زارهای دیم منطقه نیمه خشک در جنوب استان زنجان

به منظور پهنه بندی عملکرد دانه گندم، روش های کریجینگ معمولی، کوکریجینگ و رگرسیون-کریجینگ مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور 298 کشتزار دیم گندم با فواصل 59/0 کیلومتر از هم در شهرستان خدابنده واقع در جنوب استان زنجان در سال 1393 انتخاب شد. عملکرد دانه گندم دیم در کشت زارها با استفاده از پلات مربعی مورد اندازه گیری قرار گرفت. از هر کشتزار دو نمونه خاک سطحی جمع آوری شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل شن، سیلت و رس، رطوبت گل اشباع، ماده آلی، واکنش خاک، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، ازت کل، فسفر قابل دسترس و پتاسیم قابل دسترس خاک در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. داده های خاک برای ارزیابی مدل های زمین آماری و بررسی نقش ویژگی های خاک در تعیین عملکرد دانه گندم در کشتزارها به کار رفتند. از بین کل داده های مورد بررسی، 238 داده برای ارائه مدل های زمین آماری و 60 داده برای ارزیابی مدل های مذکور مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش کوکریجینگ عملکرد گندم دیم را در نقاط جدید با دقت بیش تری )74/0 =R2، 95/118=RMSE) نسبت به دو روش کریجینگ معمولی )74/0 =R2، 87/127=RMSE) و رگرسیون- کریجینگ )26/0 =R2، 84/198=RMSE) برآورد می کند. ازت کل خاک به عنوان یک متغیر کمکی در روش کوکریجینگ برای تعیین تغییرات مکانی عملکرد دانه گندم بکار رفت. به طور کلی این پژوهش نشان داد با آگاهی از تغییرات مکانی ازت کل خاک می توان تغییرات مکانی عملکرد گندم را کمی نمود و آن را به صورت نقشه زمین آماری برای اهداف مدیریتی به کار گرفت.