ارزیابی مدل IRIFR برای شبیه سازی هدررفت خاک در رخساره های گوناگون فرسایش بادی به کمک داده های دستگاه سنجش فرسایش بادی

اندازه گیری شدت فرسایش بادی در مناطق خشک و نیمه خشک به منظور تعیین راهکارهای صحیح و مناسب برای کنترل و یا کاهش اثرات آن، از موارد ضروری جهت حفاظت خاک در این مناطق به شمار می آید. روش ها و مدل های گوناگونی برای برآورد شدت فرسایش بادی وجود دارد که هر کدام دارای نقاط ضعف و قوت خاصی می باشند. در این پژوهش، کارایی مدل تجربی IRIFR برای شبیه سازی شدت فرسایش بادی در رخساره های فرسایش بادی گوناگون در بخشی از دشت رفسنجان با استفاده از داده های اندازه گیری شده به وسیله ی دستگاه سنجش فرسایش بادی به عنوان یک روش فیزیکی - صحرایی، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه گیری شدت فرسایش بادی (میزان بادبردگی) با استفاده هر دو روش نمایان گر آن بود که 13 و 37 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه، به ترتیب در کلاس زیاد و خیلی زیاد از نظر شدت فرسایش بادی قرار می گیرد. همچنین میزان فرسایش بادی شبیه سازی شده با استفاده از مدل مزبور، به ترتیب در رخساره های تلماسه (تپه های ماسه ای) و اراضی باغی، دارای بیش ترین و کم ترین مقدار بود؛ به گونه ای که در رخساره تلماسه، میزان هدررفت خاک به بیش از هشت هزار تن در کیلومترمربع در سال، می رسد. مقادیر نسبتا مناسب شاخص های آماری نظیر ضریب خطای مطلق (37/0AEP=)، ضریب تبیین (85/0R2=) و به ویژه شاخص کارایی مدل (97/0MEF=)، نمایان گر آن بودند که با وجود تفاوت در مقادیر اندازه گیری شده هدررفت خاک به وسیله دستگاه سنجش فرسایش بادی و مدل IRIFR در برخی از رخساره های فرسایش بادی مورد مطالعه، مدل در مجموع شبیه سازی مناسبی از فرسایش بادی در بخش قابل ملاحظه ای از منطقه ی مورد مطالعه داشته است. با این وجود به نظر می رسد که مدل IRIFR، در شبیه سازی شدت فرسایش بادی در رخساره های با کلاس خطر فرسایش بادی خیلی زیاد (کلاس V) با نقص هایی روبه رو بوده و نیاز به اصلاح دارد.