مساله حضور در فضا: آگاهی و عاملیت فضایی با تاکید بر فضای عمومی شهری

مفهوم فضا به واسطه ی حضور افراد و از خلال روابط اجتماعی آن ها شکل می گیرد. حضور افراد در فضا می تواند باعث به جریان افتادن حیات شهری گردد. در نوشتار حاضر با در نظر گرفتن فضا به عنوان یک مسئله، تلاش شده مفاهیمی چون آگاهی، طرد و شمول، مقاومت و قدرت که به دنبال حضور افراد در فضا و به واسطه ی فضا شکل می گیرند، مورد تحلیل قرارگرفته و درنهایت هر کدام در نسبت با فضا صورت بندی گردند. وجه اشتراک مفاهیم مذکور، مفهوم فضا بوده و هر کدام در رابطه با مفهوم فضاست که فهمیده می شوند. به بیانی دیگر نوشتار پیش رو، به دنبال این است نشان دهد چگونه فضا می تواند باعث تحقق بالقوگی های فردی و عینیت یافتن هریک از مفاهیم مذکور گردد؟ فضا به چه شیوه هایی می تواند زمینه ی کنشگری و عاملیت فردی و گروهی، مقاومت و شکل گیری قدرت، طرد و شمول و شکل گیری آگاهی فضایی را فراهم آورد یا متقابلا محدود کند؟ در راستای پاسخ به سوالات مطرح شده، نوشتار حاضر در قسمت روش شناسی با تاکید بر این که روش، نظریه و واقعیت فضایی درهم تنیده اند، ابتدا در مقام مقدمه و طرح مسئله در مورد فضای عمومی و فضا بحث می کند و پرسش ذهنی و دغدغه ی نوشتار را مطرح می کند. سپس در ادامه، زیر عنوان نگاه نظری به مسئله ی حضور افراد در فضا، مقوله های تولید و بازتولید فضای شهری و چگونگی ارتباط متقابل آن با مناسبات قدرت در فضای شهری؛ زمان، تجربه، خودآگاهی فضایی و حضور و مقاومت سوژه در فضا به تفصیل بیان و بحث می شوند. در همین راستا و متناسب با نگاه نظری متن، در ادامه ی نوشتار پیش رو سعی دارد با حفظ استقلال فکری و اتکا به منطق حضوری گروه های مختلف، مفهوم عاملیت را در چارچوب فکری نام برده صورت بندی کند و در این دستگاه نظری به فضا بنگرد و مفهوم حضور را مورد تحلیل قرار دهد.