الگوی پراکنش بلوط (Quercus brantii) و ارتباط آن با برخی عوامل خاکی (مطالعه موردی: منطقه خانمیرزا استان چهارمحال و بختیاری)

الگوی پراکنش گیاهان یکی از ویژگی های مهم جوامع گیاهی است که بررسی و تعیین آن در توصیف و تشریح بوم شناسی یک گونه گیاهی و روش های نمونه برداری دارای اهمیت است. از طرفی دیگر عوامل محیطی یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده پراکنش و میزان حضور گونه های گیاهی در محیط هستند. بنابراین این تحقیق با هدف تعیین الگوی پراکنش گونه Quercus brantii و بررسی ارتباط آن با عوامل محیطی در منطقه خانمیرزای چهارمحال و بختیاری در سال 1392 انجام گردید. نمونه‏برداری در چهار منطقه معرف انجام شد. در هر منطقه معرف 10 پلات 20*20 متر مربعی در طول دو ترانسکت عمود بر هم تعیین گردید. همچنین به منظور تعیین ویژگی های خاک از هر قطعه نمونه یک نمونه خاک ترکیبی از چهار نقطه برداشت گردید. به منظور تعیین الگوی پراکنش گونه Quercus brantii از شاخص‏های فاصله‏ای (جانسون-زیمر، ابرهارت، هاپکینز، مربع T، هینز و هولگیت) و کوادراتی (نسبت واریانس به میانگین، گرین، کپه ای لیود، موریسیتا و موریسیتای استاندارد) استفاده شد. برای تعیین ارتباط بین عوامل محیطی و درصد پوشش بلوط از رگرسیون خطی و برای تعیین مهمترین عامل محیطی موثر بر درصد پوشش بلوط از رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که پراکنش گونه Quercus brantii در منطقه مورد مطالعه تابع الگوی کپه ای است. نتایج بررسی ارتباط بین درصد پوشش بلوط با خصوصیات خاک نشان داد که بین درصد پوشش بلوط با متغیرهای از قبیل درصد رس، اسیدیته، ماده آلی، نیتروژن کل و پتاسیم ارتباط مثبت و با درصد سنگ و سنگریزه ارتباط منفی وجود دارد. همچنین بیشترین ارتباط بین حضور گونه بلوط و عوامل خاکی مربوط به ماده آلی (44 = R2) بود. نتایج این تحقیق مشخص کرد که عوامل محیطی (بخصوص خاک) نقش مهمی در درختان بلوط دارند و برای مدیریت بهتر و اصولی توجه به ارتباطات بین گیاهان و عوامل محیطی ضروری است.