تجارب خانواده های مادران فوت شده در اثر عوارض مربوط به بارداری و زایمان: یک مطالعه پدیدارشناسی

اکثر مرگ های مادر ناشی از عوارض بارداری و زایمان غیر منتظره می باشد. این واقعه، آثار متعددی بر خانواده داشته و دشواری هایی در زندگی آن ها ایجاد می نماید. پژوهش حاضر، با هدف توصیف و تبیین تجارب حاصل از مرگ مادر در اثر عوارض مربوط به بارداری و زایمان بر افراد خانواده انجام شد.
تحقیق به روش کیفی پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. نمونه پژوهش شامل 10 نفر از اعضای خانواده های دارای حداقل یک فرزند زنده که بیش از 6 ماه از مرگ مادر گذشته باشد، 3 نفر اعضای خانواده هایی که نوزادان مادران فوت شده را سرپرستی می کردند و 3 نفر ماما بود، در مجموع 16 نفر بودند. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف صورت گرفت. جمع آوری اطلاعات با روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با سوالات باز پاسخ، میانگین مدت مصاحبه ها 45 دقیقه بود و از ضبط صوت الکترونیکی برای ثبت مصاحبه ها استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با روش Colaizzi و با کمک نرم افزار MAX-QD10 انجام شد.
نتایج پژوهش به صورت 3 مضمون اصلی و 11 مضمون زیرشاخه ای استخراج گردید. مضامین اصلی عبارت بود از حیطه روحی و رفتاری، حیطه دگرگونی مسیر زندگی و حیطه مداخلات اجتماع که از تلفیق این مضامین بیانه ای صریح به دست آمد، مبنی بر این که مرگ مادر در اثر عوارض بارداری و زایمان، یک تراژدی است که موجب آسیب پذیری خانواده به ویژه فرزندان می شود.
تجاربی که برای خانواده های مادران فوت شده در اثر عوارض بارداری و زایمان حاصل شده بود، از دو جنبه با تجارب مرگ سایر مادران متفاوت است. نخست این که مرگ این مادران قابل پیش بینی نبوده و انتظار مرگش نمی رفت. این عدم آمادگی موجب تشدید آسیب پذیری خانواده می شود. دوم این که نوزاد که برای مراقبت، وابستگی و نیاز شدیدی به وجود مادر دارد، بلاتکلیف می ماند. بنابراین، در گام نخست باید اقدامات اصولی برای پیشگیری از مرگ مادر به عمل آید. همچنین، باید ارگان های دولتی و غیر دولتی، تدابیر و خط مشی هماهنگ و مشخصی برای حمایت از این خانواده ها و پیشگیری از آثار سوء زودرس و دیررس آن برنامه ریزی نمایند.