اثر ترکیب های مختلف کاشت و کود زیستی بر کارآیی مصرف آب و نیتروژن در کشت مخلوط ارزن معمولی (Panicum miliaceum L.) و لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.)

به منظور ارزیابی اثر کشت مخلوط ارزن معمولی و لوبیا چشم بلبلی و استفاده از کود زیستی برکارآیی مصرف آب و نیتروژن، آزمایشی طی سال 1393 در نجف آباد اصفهان به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. دو سطح کود زیستی فسفاته بارور2 به عنوان عامل کرت اصلی و شش ترکیب کاشت شامل: کشت خالص ارزن معمولی، کشت خالص لوبیا چشم بلبلی و نسبت های مخلوط سری های افزایشی شامل: 100% ارزن+ 25% لوبیا چشم بلبلی، 100% ارزن+ 50% لوبیا چشم بلبلی، 100% ارزن+ 75% لوبیا چشم بلبلی و 100% ارزن+ 100% لوبیا چشم بلبلی، به عنوان عامل کرت فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر کود زیستی بر کارآیی مصرف آب، کارآیی های نیتروژن شامل: کارآیی جذب، کارآیی فیزیولوژیک و کارآیی مصرف نیتروژن معنی دار بود. نسبت های کاشت نیز اثر معنی داری بر کارآیی مصرف آب و شاخص های کارآیی نیتروژن داشتند، به طوری که بیشترین کارآیی مصرف آب (0/704، 0/473 و 0/784 کیلوگرم دانه بر متر مکعب آب) به ترتیب برای ارزن در تیمار 100% ارزن +25% لوبیا چشم بلبلی، برای لوبیا چشم بلبلی در کشت خالص و برای مجموع دو گونه در تیمار 100% ارزن+ 25% لوبیا چشم بلبلی حاصل شد. همچنین بیشترین کارآیی جذب نیتروژن (77/7، 101/7 و 120/2 درصد)، کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن (55/3، 37 و 66/8کیلوگرم دانه به ازای هر کیلوگرم نیتروژن زیست توده) و کارآیی مصرف نیتروژن (43/2، 37/7 و 48/1 کیلوگرم دانه به ازای هر کیلوگرم نیتروژن خاک) به ترتیب برای ارزن در تیمار 100% ارزن+ 25% لوبیا چشم بلبلی، برای لوبیا در کشت خالص آن و برای مجموع دو گونه نیز در تیمار 100% ارزن + 25% لوبیا چشم بلبلی به دست آمد. لذا چنین استنباط می شود که مدیریت مبتنی بر درک صحیح از اصول و مبانی اکولوژیکی سیستم های کشت مخلوط و استفاده از کودهای زیستی می تواند رهیافتی جهت بهره وری و استفاده بهینه از منابع (آب و نیتروژن) به منظور تولید مطلوب، کاهش هزینه ها و وابستگی به منابع گران قیمت، کاهش آلودگی ها و فشارهای زیست محیطی در سامانه های کشاورزی پایدار باشد.